Kazım BALABAN

GAFLET İLE CEHALET FARKI

Kazım BALABAN
  21-07-2020 13:42:00
23 yıllık hekimlik hayatımda sanırım en az yarım milyon insanı muayene etmiş, konuşmuş, dertlerini dinlemiş, acılarını dindirmeye çalışmışımdır. Hekimlik her ne kadar pozitif bilimler kategorisinde kabul edilse de bence aynı zamanda bir sosyal bilimdir.
Mesleki atalarımızın büyücüler, şifacılar, çoğu zamanda din adamları olduğunu düşünürsek aslında bunda şaşılacakta bir şey yoktur.
Hemen her sınıftan, zümreden veya sosyal kesimden geniş kitlelerle bağlar kurabilen bir mesleğin icracısı olmak, toplumu tanıma, anlama, onun dokusundaki, düşünce dünyasındaki değişimleri daha iyi gözlemleyebilme olanağını da kazandırır hekime.
.
Özellikle son 20 yıldır bir şeylerin iyiye gitmediğini, toplumsal dokumuzda, mayamızda bir şeylerin değiştiğini her gün daha fazla hissediyorum.
.
Örneğin hekimlik hayatımın ilk yıllarında daha saygılı, edepli ama genellikle hekimin mutlak otorite olduğu (ki bence doğru değildi) hekim-hasta ilişkisinin, hızla hastanın mutlak otorite olmaya çalıştığı (ki bence çok daha yanlış) başka bir biçime doğru evrildiğini gözlemliyorum. Bu elbette sadece hekim-hasta ilişkilerine özgü bir durum değil.
.
“Bilmiyorum” kelimesinin neredeyse dilimizde kalktığı, herkesin her konuda “fikir” sahibi olduğu, hastanın hekimden daha çok hekim, futbol seyircisinin hepsinin birer teknik direktör, sinema seyircisinin birer aktör, yediden yetmişe herkesin siyaset bilimci, “sallandıracaksın iki tanesini taksim meydanında bak bir daha oluyor mu?” tarzında müthiş çözüm önerileriyle herkesin sosyolog, cüppelisi, cüppesizi, sakallısı, sakalsızı, sarıklısı kravatlısı herkesin din adamı olduğu garip durumla karşı karşıyayız.
Günümüz iletişim teknolojilerinin yarattığı bilgiye erişim kolaylığının da bunda rolü olduğu elbette yadsınamaz. Ama ben problemin kaynağının farklı olduğu kanaatindeyim.
Ne olup bittiğini daha iyi anlamak için sanırım iki kavram üzerinde durmamız gerekiyor.
.
Cehalet ve Gaflet…
Cahil en genel anlamıyla bilmeyen demektir. Bir konu, bir nesne ya da bir durum hakkında bilginiz yoksa o konu, nesne, ya da durumun cahilisinizdir.
Gafil ise sözlüklerde;
- Aymaz,
- Çevresindeki gerçekleri göremeyen ya da sezemeyen,
- Geleceğini, ilerisini düşünmeyen ve önemsemeyen, anlamların da kullanılmakla beraber esas olarak “bilmediğini de bilmeyen” demektir.
Hatta bir adım daha götürürsek gafil “kendini bilmeyen” demektir.
Bu iki kavram üzerinde tanımlarının ötesine geçerek biraz daha durmanın faydalı olacağı inancındayım.
.
Cahil, bilmediğinin farkındadır. Bilmediğini kabul eder.
Bu kabul onu öğrenmeye yatkın kılabilir, en azından alime yani bilene hürmet etmeyi sağlayabilir.
Oysa gafil asla bilmediğini kabul etmez, dolayısıyla asla öğrenmeye yatkın değildir ve alime saygısı olmaz.
Cahil, hayret etme, şaşabilme kabiliyetini henüz yitirmeyendir.
Merak edebilir soru sorabilir, en azından eğitilebilme potansiyelini taşıyabilir.
Ama gafil asla hayret duygusunu yaşamaz, düşüncelerini sorgulamaz, hatalı olabileceğini kabul etmez, eğitime ihtiyacı duymaz.
Cahil, bilen(alim) karşısında eziktir, bilenin otoritesini kabul eder ve genellikle bu otoriteye pek de sorgulamadan boyun eğer.
Gafilin ise kendisi otoritedir. Başka otoriteden, hele de alimin otoritesinden nefret eder.
Cahil henüz realiteden kopuk değildir, gerçeği bilmese de sezgisel olarak gerçeğe yakındır yani gerçekle arasında köprü kurabilme kabiliyetini yitirmemiştir.
Gafil realiteden tamamen kopmuştur, kendi hayal dünyasında safsata ile örülmüş yüksek duvarların ardında yaşar, gerçeğe ulaşmak için gerekli tüm bağları reddeder.
.
Kısacası cahil uyanabilir olandır, gafili uyandıramazsınız.
Elbette her insanın her konuda bilgi sahibi olması ne mümkündür ne de gereklidir.
Hepimiz bir şeylerin bilgisine sahipken bir şeylerin de cahili olmaya devam edeceğiz.
Her zaman bilmediklerimiz bildiklerimizden fazla olacaktır.
Alim‘den kastımız her şeyi bilen, Cahil‘den kastımız hiçbir şey bilmeyen demek değildir.
Bu kavramlar arasındaki farklar daha etraflıca tartışılabilir ama bu yazıdaki derdimi anlatabilmek için bu kadarının yeterli olduğunu düşünüyorum.
.
Hekimin kapısından, önünü ilikleyerek, şapkasını utangaçça elinde büzüştürerek içeri giren ve bir hizmet değil de adeta lütuf bekleyen insandan, kapıyı tekmeleyerek giren ve hekimi onun tüm isteklerini (yasalara ya da etik değerlere uygun olsun olmasın) yerine getirmekle görevli bir hizmetkar gibi gören insana geçiş ne anlama gelmektedir?
Bu cehaletten gaflete geçiş değil de nedir?
.
Bu geçiş nasıl olmuştur?
Cehalet çok övülürse gaflete dönüşür.
Elbette ister tek tek bireylerin olsun, ister bir bütün olarak toplumların olsun, davranış değişiklikleri yaşadıkları ekonomik, sosyal, siyasal atmosferden bağımsız düşünülemez.
Halk dalkavukluğu; yönetenlerin iktidarlarını tehlikede gördükleri her dönem başvurdukları, kitlelerin en geri yanlarını okşama, en ilkel güdülerini harekete geçirme, deyim yerindeyse aşağılık komplekslerini içi boş bir özgüvenle doldurma çabasıdır diyebiliriz.
Halk dalkavukluğunun temelinde cehaletin övülmesi adeta bir fazilete dönüştürülmesi vardır.
Elbette tarihi yeni değildir. Kitlelerin adam yerine konmaya başlandığı kısmi demokrasilerden günümüze egemen gücün az veya çok hep kullandığı bir yöntem olmuştur.
Ama kuşkusuz zirvesine her zaman faşist ve totaliter rejimlerde ulaşmıştır.
.
Son yıllarda ülkemizde de bu popülist yaklaşımın siyasetin temel propaganda biçimi haline geldiğini görüyoruz.
Bizde halk dalkavukluğunun temel argümanı batı hayranlığı (batı karşısında duyulan aşağılık kompleksi) yerine batı düşmanlığının (batıdan daha üstün olduğumuz duygusu) ikame edilmesi oldu.
“Almanya bizi kıskanıyor” argümanı aslında her şeyi anlatmaktadır.
Hep başkalarına imrenerek, başkalarını kıskanarak yaşamış bir insanın artık kendisine imrenildiğini ve hatta kendisinin kıskanıldığını düşünmesinin yarattığı ruhsal tatmini bir düşünün.
Böyle bir tatminin yarattığı “gurur” şatolarında yaşayan insanların başlarını pencereden dışarıya uzatıp, sokağın çıplak gerçekliğini görmek isteyeceğini düşünebilirmiyiz?
.
Mesela ona Almanya’nın yıllık ihracatının, Türkiye’nin de içinde bulunduğu 57 müslüman ülkenin (1 milyar 600 milyon nüfus) toplam ihracatının iki katı olduğunu söyleseniz sizi duyar mı?
200 yıldır aşağılık kompleksinin çölünde kavrulmuş bu insanlar, gölgesine sığındıkları devasa binaların, köprülerin bedelini merak eder mi sanıyorsunuz?
.
Halk dalkavukluğunun bir başka davranış biçimi ise cehaletin ödüllendirilmesidir.
Örneğin hiçbir ekonomi ya da iktisat eğitimi almamış bir kişinin (bir güreşçinin) bir kamu bankasının yönetim kuruluna atanması sadece liyakat açısından tartışılırsa bence mesele çok da doğru anlaşılmış olmayacaktır.
İktidara yakın sayısız ekonomist vardır, isteseler pek ala yine kendi politikalarına hizmet eden alanında uzman birini de atayabilirlerdi.
Ama kitlelere verilmek istenen mesaj farklıdır.
Cehaletin ve sadakatin ödüllendirilmesi ve cesaretlendirilmesi hedeflenmektedir.
Bu tür ödüllendirilmeler, yoksul ve eğitimsiz insanlara iktidarda kendilerinin olduğu, ülkeyi kendilerinin yönettiği hissini vererek gaflet uykusunu sürdürmelerine hizmet etmeyi amaçlar.
Yıllarca sürdürülen diploma tartışmalarını hatırlayınız. Bu tartışmaların toplumun eğitimsiz kesimlerine verdiği subliminal mesajlar, onların kendilerini iktidara yakın hissetmelerini sağlarken, toplumun eğitimli kesimlerinde hayal kırıklığı, umutsuzluk giderek derinleşmiştir.
Her yıl iyi yetişmiş on binlerce gencin ülkede gelecek göremeyerek yurt dışına gitmesi, ülkede adeta bir beyin göçü trajedisinin yaşaması iktidar sahiplerinin pek de umurunda görünmemektedir.
.
Sözün özü, cehaletle mücadele edilip bilgiyi yaygınlaştırmak, bilgiyi özendirmek ve ödüllendirmek yerine cehalet adeta kutsanarak gaflete dönüştürülmüştür.
Son 20 yılın özeti budur.
Eskilerin “Arif “dediği, günümüz diline “kendini bilen” olarak çevirebileceğimiz insandan fersah fersah uzaktayız artık.
Cehaletten eğitimle uyanmak mümkün olabilirdi belki ama gafletten ancak trajediyle uyanabiliriz.
Trajediye hazır olun…
 
- Alıntıdır / Okuma, yararlanma ve paylaşma dileği ile-
Günümüz Türkiyesi bundan daha güzel anlatılamaz heralde.
 
  Bu yazı 7706 defa okunmuştur.

  YORUMLAR 0 Yorum YORUM YAP

Bu Yazı'ya ilk yorum yapan siz olun.

  FACEBOOK YORUM

Yorum

  YAZARIN DİĞER YAZILARI

  BİZİ TAKİP EDİN

    • ÇOK OKUNANLAR

      SON YORUMLAR

    PUAN DURUMU

    Takım O G M B A Y P AV
    1 Galatasaray 19 16 0 3 52 22 51 +30
    2 Fenerbahçe 18 13 2 3 45 18 42 +27
    3 Samsunspor 18 11 4 3 32 18 36 +14
    4 Göztepe 18 9 5 4 37 23 31 +14
    5 Eyüpspor 18 8 4 6 29 19 30 +10
    6 Beşiktaş 18 8 4 6 28 20 30 +8
    7 Başakşehir FK 18 7 6 5 29 25 26 +4
    8 Gaziantep FK 18 7 7 4 25 26 25 -1
    9 Çaykur Rizespor 18 7 8 3 19 27 24 -8
    10 Trabzonspor 18 5 6 7 30 24 22 +6
    11 Alanyaspor 18 5 6 7 19 21 22 -2
    12 Kasımpaşa 18 4 5 9 24 30 21 -6
    13 Antalyaspor 18 6 9 3 21 37 21 -16
    14 Konyaspor 18 5 8 5 21 28 20 -7
    15 Sivasspor 18 5 8 5 21 28 20 -7
    16 Kayserispor 18 3 8 7 17 34 16 -17
    17 Bodrum FK 18 4 11 3 14 25 15 -11
    18 Hatayspor 19 1 11 7 17 32 10 -15
    19 Adana Demirspor 18 2 14 2 15 38 5 -23
    Takım O G M B A Y P AV
    1 Kocaelispor 19 13 4 2 31 18 41 +13
    2 Fatih Karagümrük 19 10 5 4 34 19 34 +15
    3 Bandırmaspor 19 9 3 7 28 19 34 +9
    4 Erzurumspor FK 19 9 7 3 22 15 30 +7
    5 MKE Ankaragücü 20 9 8 3 26 19 30 +7
    6 Çorum FK 19 7 4 8 22 18 29 +4
    7 Amed SK 19 7 4 8 20 17 29 +3
    8 Boluspor 19 8 7 4 29 24 28 +5
    9 İstanbulspor 19 8 8 3 32 24 27 +8
    10 Keçiörengücü 19 7 6 6 23 21 27 +2
    11 Pendikspor 19 7 6 6 24 22 27 +2
    12 Gençlerbirliği 19 7 6 6 20 19 27 +1
    13 Manisa FK 19 8 9 2 24 26 26 -2
    14 Ümraniyespor 19 7 7 5 28 26 26 +2
    15 Şanlıurfaspor 20 7 9 4 26 28 25 -2
    16 Iğdır FK 19 7 8 4 22 22 25 0
    17 Esenler Erokspor 19 6 8 5 25 26 23 -1
    18 Sakaryaspor 19 5 6 8 21 25 23 -4
    19 Adanaspor 19 3 10 6 17 36 15 -19
    20 Yeni Malatyaspor 19 0 19 0 10 60 21 -50
    Takım O G M B A Y P AV
    1 Sarıyer 17 12 0 5 37 7 41 +30
    2 Batman Petrolspor 17 13 4 0 34 14 39 +20
    3 Altınordu 17 10 2 5 34 14 35 +20
    4 GMG Kastamonuspor 17 10 2 5 30 15 35 +15
    5 Adana 1954 Futbol Kulübü 17 8 5 4 32 19 28 +13
    6 İskenderunspor A.Ş. 17 7 3 7 25 15 28 +10
    7 24Erzincanspor 17 7 3 7 25 16 28 +9
    8 Beykoz Anadolu 17 8 6 3 25 23 27 +2
    9 Fethiyespor 17 7 5 5 23 19 26 +4
    10 Kırklarelispor 17 5 5 7 19 18 22 +1
    11 İnegölspor 17 4 6 7 16 19 19 -3
    12 Kepezspor FAŞ 17 5 8 4 20 24 19 -4
    13 Isparta 32 Spor 17 3 5 9 13 15 18 -2
    14 1461 Trabzon FK 17 4 9 4 19 24 16 -5
    15 Sincan Belediye Ankaraspor 17 2 9 6 10 26 12 -16
    16 Karaköprü Belediyespor 17 2 10 5 18 32 11 -14
    17 Altay 17 3 12 2 13 38 8 -25
    18 Hes İlaç Afyonspor 17 0 16 1 6 61 2 -55
    Takım O G M B A Y P AV
    1 Bursaspor 15 12 0 3 34 4 39 +30
    2 Düzcespor 15 8 3 4 23 13 28 +10
    3 Karşıyaka 15 8 3 4 22 14 28 +8
    4 Belediye Kütahyaspor 15 8 4 3 26 16 27 +10
    5 Silifke Belediye Spor 15 7 3 5 27 15 26 +12
    6 Muş Spor Kulübü 15 6 2 7 15 10 25 +5
    7 Kahramanmaraşspor 15 6 5 4 16 15 22 +1
    8 Bornova 1877 15 5 4 6 26 24 21 +2
    9 Anadolu Üniversitesi 15 5 5 5 16 13 20 +3
    10 23 Elazığ Futbol Kulübü 15 4 6 5 10 14 17 -4
    11 Kırşehir Futbol SK 15 4 7 4 16 24 16 -8
    12 Tokat Bld Plevnespor 15 3 6 6 10 16 15 -6
    13 Artvin Hopaspor 15 3 6 6 8 19 15 -11
    14 Kuşadasıspor 15 3 11 1 13 27 10 -14
    15 Bulvarspor 15 1 8 6 13 30 9 -17
    16 Ergene Velimeşe 15 1 11 3 3 24 6 -21
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     18/01/2025 Başakşehir FK vs Çaykur Rizespor
     18/01/2025 Gaziantep FK vs Bodrum FK
     18/01/2025 Beşiktaş vs Samsunspor
     19/01/2025 Göztepe vs Antalyaspor
     19/01/2025 Konyaspor vs Kasımpaşa
     19/01/2025 Adana Demirspor (H:1) vs Fenerbahçe
     19/01/2025 Eyüpspor vs Alanyaspor
     20/01/2025 Trabzonspor vs Sivasspor
     24/01/2025 Samsunspor vs Gaziantep FK
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     18/01/2025 Erzurumspor FK vs Bandırmaspor
     18/01/2025 Amed SK vs Fatih Karagümrük
     18/01/2025 Esenler Erokspor vs Adanaspor
     18/01/2025 Çorum FK vs Ümraniyespor
     19/01/2025 Iğdır FK vs Boluspor
     19/01/2025 Keçiörengücü vs Sakaryaspor
     19/01/2025 Pendikspor vs Yeni Malatyaspor (H:1)
     19/01/2025 Manisa FK vs İstanbulspor
     20/01/2025 Gençlerbirliği vs Kocaelispor
     24/01/2025 Ümraniyespor vs Şanlıurfaspor
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     18/01/2025 İnegölspor vs Altınordu
     18/01/2025 Sincan Belediye Ankaraspor vs Batman Petrolspor
     19/01/2025 GMG Kastamonuspor vs Fethiyespor
     19/01/2025 Afyonspor Kulübü vs Sarıyer
     19/01/2025 Beykoz Anadolu vs İskenderunspor A.Ş.
     19/01/2025 Isparta 32 Spor vs 1461 Trabzon FK
     19/01/2025 Kepezspor FAŞ vs Adana 01 Futbol Kulübü
     19/01/2025 Kırklarelispor vs Karaköprü Belediyespor
     19/01/2025 24Erzincanspor vs Altay
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     18/01/2025 Silifke Belediye Spor vs Ergene Velimeşe
     19/01/2025 Belediye Kütahyaspor vs Tokat Bld Plevnespor
     19/01/2025 Bulvarspor vs Bornova 1877
     19/01/2025 Bursaspor vs Düzcespor
     19/01/2025 Kahramanmaraşspor vs Muş Spor Kulübü
     19/01/2025 Kırşehir Futbol SK vs Karşıyaka
     19/01/2025 Kuşadasıspor vs Anadolu Üniversitesi
     19/01/2025 23 Elazığ Futbol Kulübü vs Artvin Hopaspor