Temel DEMİRER

TOPLUMSAL HAFIZAYA KATKI, GELECEĞİN YOLUNU AÇAR[*]

Temel DEMİRER
  09-07-2024 11:36:00

TEMEL DEMİRER

 

"Bunca yıl

sönmemiş umudum,

nisan değilse mayıs,

perşembe değilse pazar."[1]

 

Sendikal faaliyetlerini, "Kolayca amacına varan bir grev insanlara nasıl örgütlenileceğini, nasıl beraberce çalışılacağını öğretmez. Grevin serti iyidir. Biz, insanların hep beraber çalıştıkları zaman ne kadar kuvvetli olabildiklerini kendi gözleriyle görmelerini istiyoruz,"[2] diye tarif edenlerden ve en önemlisi de "Hiç tevazu göstermeden söylüyorum, yaşamımı onur ve dürüstlük üzerine kurguladım"... "Özeleştirimi de yapıyorum, birçok insandan özür diliyorum" (s.508) diyenlerdendir Müslüm Şahin (abim).

Yaşadıklarına dair anı ve değerlendirmelerini topladığı 'Bir Zamanlar DİSK Vardı' başlıklı[3] çalışmasını; "Her koşulda direnen iki devrimci sendikacı büyüğüm; Kemal Türkler ve Abdullah Baştürk'ün anısına" (s.5) ithaf ederken; Sigmund Freud'ün, "Bir gün dönüp geçmişe baktığınızda, mücadelelerle geçen yılların hayatınızın en güzel yılları olduğunu fark edeceksiniz," (s.6) notunu da düşüp ekliyor:

"Biliyorum ki bu kitabın bazı bölümleri, bazı kişi ve çevrelerce tartışma yaratacaktır... Kitabı okuyanlar düşüncelerini, eleştirilerini, kızgınlıklarını e-mail adresime gönderirlerse içeriği ne olursa olsun, küfür bile olsa, ikinci baskı yaparak yayınlayacağım." (s.19)

* * * * *

Müslüm Şahin, kimilerinin "uvriyerist" diyebileceği denli sınıf siyasetinden yanadır.

İşçi sınıfının tarihsel devrimciliğinin kapitalist sistemin doğasından kaynaklandığını; sınıfın yaşamak için emek gücünden başka bir şeye sahip olmadığının, yani üretim aracına sahip olmamasından ya da mülksüz bir sınıf olmasından kaynaklandığının altını çizenlerdendir.

O sendikal mücadeleyi bu açıdan kavrar; Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu'nun (ITUC) 2023 'Küresel Haklar Endeksi Raporu'na göre, Türkiye, 148 ülkede işçiler için en kötü 10 ülkeden birisi[4] olsa da... Ya da belki de tam bu nedenle!

Veya "sendika seçme özgürlüğüne müdahale suçtur" ya da "Anayasa'nın 48. maddesine göre herkesin dilediği alanda çalışma ve sözleşme özgürlüğü vardır. Anayasanın 51. maddesine göre de çalışanların sendika kurma ve dilediği sendikaya üye olma hakkı vardır. Buna olumlu sendika özgürlüğü denir. Çalışma ve sendika özgürlüğü, anayasal haktır," denilse de bunların lafta kaldığı ve hakkın, ciddi boyutlarda ihlâl edildiği koşullarda...

Ancak her şeye karşın yazarın işçilik ve sendikal mücadele yılları sınıfın kavgasıyla başlayıp, anlamlanırken; "İçimde Muhalif Bir Rüzgâr Şekillenmeye Başlıyor" (s.33); "MTA Sondaj Kampında Yeniden İşbaşı ve Sondörlük Günleri" (s.37); "Sendika Çalışmaları Başlıyor" (s.43); "Siyasal İçerikli Anadolu'daki İlk Grev, 'Hasançelebi Grevi'..." (s.88); "Linyit Kömürünün Zehir'e Dönüştüğü İlçe, Yatağan" (s.138) bölümlerinde aktarılır.

Elbette hiçbir şey kolay değil, büyük fedakârlıklara mündemiçtir; örneğin 2014'te 18 kişinin öldüğü maden faciasının sorumlusu maden patronu Abdullah Özbey, bu suçtan hapis cezası aldı. Çıkar çıkmaz AKP'den vekil aday adayı oldu. Şimdi elinde madencinin kanı, cebinde işçiye ödenmemiş tazminatlar dururken, yeni CHP'li başkanla beraber iftar ziyafeti verdiğini görürüz[5] veya sendika hakların kâğıt üzerinde kaldığına dikkat çeken Birleşik Kamu İş, uluslararası sözleşmelerin çiğnendiğine işaret eder.[6] Sınıf temelli sendikal mücadele, böyle bir coğrafyada hayata geçirilmektedir ki, bu yanıyla da çok öğreticidir.

* * * * *

O zamanlar sendikal mücadele demek DİSK demekti...

Müslüm Şahin "DİSK, TKP ve Ülke Gerçekliği Üzerine Birkaç Söz" (s.139); "DİSK Kongresi" (s.144); "Çelişkiler Sarmalında 1. Ören Toplantısı-1978" (s.149); "Cevapları Bir Ömür Sürecek, Ören Konuşmam" (s.419) bölümlerinde net biçimde sergilendiği üzere, "... 'Çağdaş sendikacılık', 'Şeffaf sendikacılık'... bunlar içi boş sözlerdir" (s.431) diyen sosyalist bir sendikacıydı; özellikle Ören'deki uzun konuşmasında tarif ettiği gibi.

"Sendikacılar ne yazabilirlerdi ki anılarında? İşçilere nasıl ihanet ettiklerini mi, yoksa toplu sözleşme masalarında işçileri nasıl sattıklarını mı, yoksa yolsuzluklarını mı yazacaklardı?" (s.17) satırlarında ifadesini bulan hâle ilişkin olarak daha önce 'DİSK'in 'Ören Tezleri' ve Sosyalist Tavır'[7] başlıklı yapıtta benzer tutumları deklare etmiştik.

* * * * *

Dev-Maden Sen'deki mücadelesi ve sınıf hareketine ilişkin anti-bürokratik duruşuyla o, alışılmış sendikacılardan değildir. "Avrupa'da DİSK Çalışmaları ve Yücel Top" (s.283); "Sendikadan İstifam" (s.458) bölümlerinde açımladığı tutumuyla...

Sendikal bürokrasi işçi sınıfı hareketinin sırtındaki kene iken; sendikalarda taban demokrasisi, işçiler için çok önemlidir. Çünkü "sanayi devrimi"yle fabrikalardaki sömürü ve sefalete karşı işçilerin sendikal çabaları sömürüye karşı isyanıdır. O günlerden beri sendikalaşma çabaları zor yılları göğüsleyip, ağır bedeller ödenmiştir.

1830'da İngiltere'de Chartist Hareket sürecinde, 4 Mayıs 1886'da Chicago'da Haymarket -Samanpazarı- Katliamı'ndan bugünlere işçiler sendikacılık tarihini kanla yazmışlar ve onu satanlarla da mücadele etmişlerdir.

1899'da Fransa'daki bir fabrikada işçiler greve çıkar. Patron grevi kırmak için denetimindeki bir başka sendikayı öne sürer. Patronun desteklediği sendikanın kaldığı binanın cephesi sarıya boyalıdır. İşçiler grevi yürüten sendika ile patronun emri ile grevi kırmaya çalışan sendikayı ayırmak için sarı renkli binadaki sendikaya "sarı sendika" adını verirler. Patron sendikası da bu terimi kabul edip, ardından "Sarı" başlıklı haftalık gazete bile yayımlan ve bu terim de sonra tüm dünyaya yayılır.[8]

Kaldı ki "Sarı Sendikacılık" sadece işveren yanlısı sendika demek değildir. Siyasi gücün önünde diz çökmektir.

Oysa sendika, işçi sınıfının evrenselleşebilmiş örgüt biçimidir ve sendika özgürlüğünden söz edebilmenin birinci koşulu kuruluş serbestliğidir. Herhangi bir idari makamdan izin, onay alınmadan sendikaların kurulup tüzel kişilik kazanabilmeleri sendika özgürlüğünün ilk adımıdır.

Sendika özgürlüğünün ikinci koşulu sendika çokluğu ilkesidir. Sendika çokluğu ilkesine göre işçiler dilerlerse işyeri, meslek, iş kolu sendikası kurabilirler. İşçiler dilerlerse bunların hepsini birden kurar, dilerlerse üst örgütler federasyon, konfederasyon çatısı altında örgütlenebilirler.

Sendika özgürlüğü sendikalaşma hakkının var olup olmadığını belirleyen temel ölçütlerden birisidir. Sendika özgürlüğü işçinin sendika seçme özgürlüğü ile bir arada olur. Sendika kuruluş serbestisi ve sendika çokluğu ilkesinin yaşama geçmediği yerde sendika seçme özgürlüğü yoktur.

Tıpkı coğrafyamızda olduğu gibi...

Sendikaların zayıf olmasının en önemli nedeni devlet ve patron kaynaklı baskı ve engeller olsa da tek nedeni bu değil. Devlete, patronlara yaslanan ya da onlar tarafından terbiye edilen sendikal bürokrasidir de! Eğer sendika yöneticisi, sendikadan nemalanıyorsa, sendika çokluğu ilkesini rekabet olarak görecektir.

Bu da sendikalardaki demokrasi ve şeffaflık yokluğundan beslenir.

İşte birkaç örnek...

- Öz Sağlık İş, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nda grev kararı aldı. Ancak ortaya atılan iddiaya göre işveren sendikası TÜHİS'le anlaşma sağladı. Sendikanın grev kararını ise işçilerin tepkisini dindirmek için aldığı öne sürüldü. İşçiler, iddiayı doğrularken grev kararının sadece göz boyama ve işçilerin tepkisini dindirmek için alındığını söylediler.[9]

- Öz Sağlık İş Sendikası, üyelerine ve yeni üye olacaklara 500 TL'lik "Pandemi armağanı" vereceğini duyurdu. Üye sayısını 6-7 yılda 67 kat artırarak 185 bine çıkaran sendikanın para dağıtması da yasal değil.[10]

- Türkiye Kamu-Sen Genel Teşkilâtlandırma Sekreteri, Türk Büro-Sen Genel Başkanı Fahrettin Yokuş, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na MHP Genel Sekreteri İsmet Büyükataman, MHP genel başkan yardımcıları Mevlüt Karakaya ve Semih Yalçın hakkında "hakaret, tehdit, şantaj" iddiasıyla suç duyurusunda bulundu. Ankara Ülkü Ocakları Başkan Yardımcısı olduğunu söyleyen "Mustafa" isimli kişinin, "Biz MHP Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli'nin talimatı ile geldik. Sayın Genel Başkanımız sizden Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanlığı görevinden istifa etmenizi talep ediyor" dediğini belirtti.[11]

- AKP hükümetine yakınlığı ile bilinen Hak-İş'e bağlı Öz Ağaç İş Sendikası Genel Başkanı Tuncay Dolu'nun, 15 Temmuz darbe girişiminden 7 ay sonra hastaneye dilekçe vererek gazilik unvanı aldığı ortaya çıktı.[12]

- AKP hükümetine yakınlığıyla bilinen Memur-Sen'e bağlı Büro Memur-Sen'de genel başkan Metin Yılancı'nın denetleme kurulunun "yolsuzluk" yapıldığı tespiti sonrasında yönetim kurulu tarafından görevden alındığı öğrenildi.[13]

* * * * *

Sendikal mücadeledeki kararlı mücadelesiyle yazarımız da 12 Eylül 1980'den "payına düşeni alanlar"dandır; "En Uzun Gecenin Ertesi Günü: 12 Eylül 1980" (s.204) başlığı altında aktardıklarıyla...

Oradan yolu "Suriye, Beyrut ve Filistin Kampları"yla (s.241) Ortadoğu'ya düşmüştü; "20 tane yoldaşınız savaşıyor. Sizin de onlarla aynı kampta kalmanız, onlarla aynı yemeği yemeniz, onlarla eğitime katılmanız, askerlik yapmanız, Filistin halkının onurlu mücadelesi yanında onlarla savaşmanız gerekmiyor mu?... 20 yoldaşıyla bile hayatı paylaşamıyor. İki örgüt bürokratı kendine özel ve ayrı bir hayat kuruyor!" (s.251) itirazıyla.

Zor yıllardı, örgütsel soru(n)ların öne çıktığı aidiyetlerin tartışıldığı yıllardı. Müslüm Şahin yapıtındaki "Şeflerin İşgali Altında Dernek Çalışmaları; Elif, Mesut, Bülent ve Diğerleri" (s.271); "Olumsuz Bir Prototip; Bülent Uluer" (s.309); "Sosyalist İşçi Grubu ve Londra'dakiler" (s.332) bölümlerinde bunlara değiniyor.

Satırlar, anlatım, vurgular "sert" mi? Evet...

Farklı anlatılabilir miydi? Bilemiyorum...

Ancak insan ve örgütsel ilişkiler ağında beklentilerin abartılmaması yanılgıları azaltılabilir (miydi?)

Tıpkı sosyalizm tarihi ve iddiaları gibi...

Malum "Hakikât şey ile zihin arasındaki uygunluktur."[14] Söz konusu "uygunluk" ise her an sağa sola çekiştirilip, çarpıtılmaya müsaittir.

Tıpkı "MTU-Macaristan Kongresi ve Sokaklarda Sosyalizm Arayışım" (s.183) bölümünde gördüklerinden etkilenip, "Ben Marksist-Leninist, Stalinistim ve Enternasyonalistim" (s.187) diye haykırdıktan sonra, "O günün Kurtuluş'unun sosyalizm anlayışına ve o günün ruh hâline uygun şeyler söyledim, bugün anlayışımdan uzak... Stalin'in canı cehenneme. Ekim Devrimi bir sosyalist devrimse Stalin'de bu sosyalist devrimi yok eden bir karşı devrimcidir. Bu çok açık bir gerçektir." (s.188-189) denildiği gibi.

"Kirve Kalender-Temel Demirer" (s.323) bölümünde beni onore eden Müslüm Şahin (abim)'in sosyalizm tartışması ve "Stalinizm" mevzuundaki tutumu gibi. Sosyalizmin geri çekilen dalgası ya da reel sosyalist deneyim "Stalinizm" kavramının kolaycılığıyla kavranamaz; daha derindir, kapsamlıdır.

Sağ olsun beni satırlarında "İflah olmaz bir Sovyet yanlısıdır. Ayrıca Stalinisttir" (s.324) diye tanımlayan yazar, benim örgütümden "Troçkist" diye atıldığımı duymuş(mu)dur.

Hiçbir dönemde kendimi ne "Stalinist" ne de "Troçkist" diye tanımlamadım. Her koşulda ve hâlâ Marksist-Leninist'im; Paris Komünü, Ekim Devrimi'ne ve Çin, Küba, Vietnam'a büyük değer atfederim. 1938 Moskova Mahkemeleri'ni onaylamam ve "sivil toplum"cu liberaller ile post-modernlerden de hiç hazzetmem.

Bu arada "Kirveyle nasıl tanıştığımızı net hatırlamıyorum," diyen yazara, bizi "Kurtuluşçu Seyhan Şanalan'ın tanıştırdığını hatırlatıp, onun Müslüm Şahin (Abiy)i, "Çok sert ama çok sempatik ve samimi" diye tarif ettiğini de not edeyim.

Ben de "Bana Stalinist" diyen yazarın, sevdiğim, saygı duyduğumu, ancak görüşlerinin çoğunu paylaşmadığım değerli bir sosyalist olduğunu ifade edeyim.

* * * * *

Ve "Fransa-Parlez Vous Français Monsieur?" (s.260); "Paris'te Mültecilik ve Yaşam Koşulları" (s.268); "İyimser Bir Kayısı Çiçeği; Mehmet Koç" (s.326) bölümlerindeki sürgün kesiti hiç yabancısı olmadığım ve unutamadığım el kapılarının gri gökleri altında Seyhan (Şanalan) yoldaşımı kaybettiğim bir gayya kuyusuydu...

Çok şeyi öğrenip, çok şeyi de kaybederek kazandığım bir kesitti ve hayat hepimizi orada sınadı, sigaya çekti.

Ve nihayet "Memleket Hasretini Düz Ovada Kuşatmak; 10 Yıl Sonra Vatan Topraklarındayım" (s.389); "Kaldığım Yerden Yürüyüşe Devam Çabalarım ve Önerilerim" (s.413); "ÖDP'li Yıllar" (s.482); "Yedi Tepesinde Sekiz Kere Ömür Tüketilen Şehir; İstanbul" (s.504); "İsviçre'ye Dönüş ve Yeniden Dernek Çalışmalarım" (s.523); "Sular Akar, Yol Bulunur; Köye Dönüş" (s.533) bölümleriyle sürgün sonrasının meselelerini anlatıyor biz(ler)e...

* * * * *

'Bir Zamanlar DİSK Vardı'yı okuduktan sonra birden aklıma, "Bütün çiçekleri koparabilirsiniz, ama baharın gelişini engelleyemezsiniz," dizeleriyle Pablo Neruda ve "Devrimci öyle bir durumda bulunan kişidir ki, yürürlükteki sosyal düzenin nimetlerinden, ayrıcalıklarından hiç yararlanamaz; kendisi için istediği hakları ancak kendini baskı altında tutan sınıfı yıkmakla elde edebilir." "Elbette şu hep geçerlidir: Bir şeyle mücadele etmek için kendini o mücadeleye dönüştürmek gereklidir; başka bir deyişle, mücadele ettiğin şeyin tam zıddı olmak gereklidir, sadece ondan farklı olmak yeterli değildir,"[15] satırlarıyla Jean-Paul Sartre geldi.

Kolay mı? Sınıf mücadelesinin bir cephesi de (bireysel anılarımızı da içeren!) dik durup, umutla diklenenlerin yarattığı toplumsal hafızadır. Çünkü "hafıza-ı beşer nisyan ile malûl" ("insanlığın hafızası unutuşla yaralı") değildir.

Ve en önemlisi zamana direnen toplumsal bellek, geçmişi elekten geçirirken; geleceği etkiler.

Müslüm Şahin (abimin) yapıtı da toplumsal hafızamıza yaptığı katkıyla geleceğin yolunu açıyor.

 

25 Nisan 2024 16:12:56, İstanbul.

 

N O T L A R

[*] Avrupa Demokrat, Mayıs 2024...

[1] Attilâ İlhan.

[2] John Steinbeck, Bitmeyen Kavga, çev: Özay Sunar, Ağaoğlu Yay., 1965.

[3] Müslüm Şahin, Bir Zamanlar DİSK Vardı, Anı&Değerlendirme, Zinde Yay., 2024, 541 sahife.

[4] "Türkiye En Kötü İşçi Hakları Sıralamasında Yine İlk 10'da!", Yeni Yaşam, 19 Temmuz 2023, s.4.

[5] Kaynak: @Basaranaksu_

[6] Mustafa Çakır, "Devlet Güdümlü Sendika", Cumhuriyet, 28 Mart 2019, s.10.

[7] İlker Belek-Temel Demirer-Yücel Demirer-Orhan Gökdemir-Sırrı Öztürk- Müslüm Şahin, DİSK'in "Ören Tezleri" ve Sosyalist Tavır, Sorun Yay., 1992, 189 sahife.

[8] Engin Ünsal, "Zor Yıllar ve Sarı Sendikacılık", Cumhuriyet, 14 Eylül 2021, s.2.

[9] Umut Serdaroğlu, "Sendikadan Sahte Grev", Birgün, 29 Nisan 2022, s.10.

[10] Aziz Çelik, "Çoban Armağanı Sendikacılık", Birgün, 23 Mayıs 2022, s.5.

[11] Mustafa Çakır, "Kamu-Sen'e MHP Ablukası", Cumhuriyet, 17 Şubat 2018, s.4.

[12] Veli Toprak, "Sendika Başkanını Beyanla Gazi Yaptılar", Sözcü, 3 Şubat 2020, s.5.

[13] Mustafa Çakır, "Sendikada Yolsuzluk Depremi", Cumhuriyet, 6 Şubat 2020, s.9.

[14] Louis Althusser, Felsefede Marksist Olmak, çev: İsmet Birkan, Can Yay., 2018, s.101.

[15] Jean-Paul Sartre, Sartre ile Sartre Hakkında, çev: Yücel Göktürk, Metis Yay., 2016. s.48.

 

  Bu yazı 3507 defa okunmuştur.

  YORUMLAR 0 Yorum YORUM YAP

Bu Yazı'ya ilk yorum yapan siz olun.

  FACEBOOK YORUM

Yorum

  YAZARIN DİĞER YAZILARI

  BİZİ TAKİP EDİN

  • ÇOK OKUNANLAR

      SON YORUMLAR

    PUAN DURUMU

    Takım O G M B A Y P AV
    1 Galatasaray 11 10 0 1 32 11 31 +21
    2 Fenerbahçe 11 8 1 2 27 9 26 +18
    3 Samsunspor 12 8 3 1 24 13 25 +11
    4 Eyüpspor 12 6 2 4 18 11 22 +7
    5 Beşiktaş 11 6 2 3 19 10 21 +9
    6 Göztepe 11 5 3 3 19 13 18 +6
    7 Sivasspor 12 5 5 2 17 20 17 -3
    8 Başakşehir FK 11 4 3 4 17 14 16 +3
    9 Kasımpaşa 12 3 4 5 16 19 14 -3
    10 Konyaspor 12 4 6 2 14 20 14 -6
    11 Antalyaspor 12 4 6 2 15 24 14 -9
    12 Çaykur Rizespor 11 4 6 1 10 19 13 -9
    13 Trabzonspor 11 2 3 6 12 14 12 -2
    14 Gaziantep FK 11 3 5 3 15 18 12 -3
    15 Kayserispor 11 2 3 6 11 16 12 -5
    16 Bodrum FK 12 3 7 2 10 16 11 -6
    17 Alanyaspor 11 2 5 4 9 14 10 -5
    18 Hatayspor 11 1 7 3 10 18 6 -8
    19 Adana Demirspor 11 0 9 2 9 25 2 -16
    Takım O G M B A Y P AV
    1 Kocaelispor 12 8 3 1 17 12 25 +5
    2 Bandırmaspor 12 7 2 3 17 10 24 +7
    3 Erzurumspor FK 12 7 4 1 17 8 22 +9
    4 Fatih Karagümrük 12 6 3 3 26 13 21 +13
    5 Iğdır FK 12 6 3 3 17 10 21 +7
    6 MKE Ankaragücü 12 6 5 1 18 12 19 +6
    7 Çorum FK 12 5 3 4 14 12 19 +2
    8 Boluspor 12 5 4 3 15 11 18 +4
    9 Şanlıurfaspor 12 5 4 3 21 19 18 +2
    10 Manisa FK 12 5 5 2 16 12 17 +4
    11 Esenler Erokspor 12 5 5 2 19 16 17 +3
    12 Ümraniyespor 12 5 5 2 18 17 17 +1
    13 Pendikspor 12 5 5 2 13 15 17 -2
    14 Keçiörengücü 12 3 3 6 13 15 15 -2
    15 Gençlerbirliği 12 4 5 3 10 12 15 -2
    16 İstanbulspor 12 4 6 2 14 15 14 -1
    17 Amed SK 12 3 4 5 10 12 14 -2
    18 Sakaryaspor 12 3 5 4 15 18 13 -3
    19 Adanaspor 12 1 7 4 10 28 7 -18
    20 Yeni Malatyaspor 12 0 12 0 5 38 3 -33
    Takım O G M B A Y P AV
    1 GMG Kastamonuspor 11 8 1 2 22 8 26 +14
    2 Sarıyer 11 7 0 4 19 4 25 +15
    3 Altınordu 11 6 1 4 17 8 22 +9
    4 Adana 1954 Futbol Kulübü 11 7 3 1 19 11 22 +8
    5 Batman Petrolspor 11 7 4 0 18 10 21 +8
    6 İskenderunspor A.Ş. 11 5 1 5 16 6 20 +10
    7 24Erzincanspor 11 5 1 5 16 6 20 +10
    8 Beykoz Anadolu 11 6 3 2 19 15 20 +4
    9 Kırklarelispor 11 3 2 6 12 10 15 +2
    10 Fethiyespor 11 4 5 2 16 16 14 0
    11 Kepezspor FAŞ 11 3 5 3 12 12 12 0
    12 1461 Trabzon FK 11 3 5 3 12 12 12 0
    13 İnegölspor 11 2 4 5 8 11 11 -3
    14 Isparta 32 Spor 11 1 4 6 7 13 9 -6
    15 Sincan Belediyesi Ankaraspor 11 1 6 4 6 16 7 -10
    16 Karaköprü Belediyespor 11 1 7 3 8 20 6 -12
    17 Altay 11 1 8 2 6 25 5 -19
    18 Hes İlaç Afyonspor 11 0 10 1 4 34 1 -30
    Takım O G M B A Y P AV
    1 Bursaspor 10 8 0 2 21 2 26 +19
    2 Karşıyaka 10 8 1 1 18 4 25 +14
    3 Silifke Belediye Spor 10 5 2 3 19 10 18 +9
    4 Düzcespor 10 5 2 3 16 7 18 +9
    5 Belediye Kütahyaspor 10 5 4 1 12 11 16 +1
    6 Kahramanmaraşspor 10 5 4 1 10 10 16 0
    7 Bornova 1877 10 4 3 3 17 11 15 +6
    8 Muş Spor Kulübü 10 3 2 5 7 6 14 +1
    9 Anadolu Üniversitesi 10 3 4 3 9 10 12 -1
    10 Artvin Hopaspor 10 2 2 6 5 10 12 -5
    11 23 Elazığ Futbol Kulübü 10 2 4 4 4 8 10 -4
    12 Kırşehir Futbol SK 10 2 4 4 7 12 10 -5
    13 Tokat Bld Plevnespor 10 2 5 3 5 11 9 -6
    14 Bulvarspor 10 1 4 5 8 19 8 -11
    15 Ergene Velimeşe 10 1 7 2 3 16 5 -13
    16 Kuşadasıspor 10 1 9 0 8 22 3 -14
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     23/11/2024 Eyüpspor vs Çaykur Rizespor
     23/11/2024 Gaziantep FK vs Başakşehir FK
     23/11/2024 Kayserispor vs Fenerbahçe
     23/11/2024 Bodrum FK vs Galatasaray
     24/11/2024 Sivasspor vs Kasımpaşa
     24/11/2024 Konyaspor vs Hatayspor
     24/11/2024 Samsunspor vs Alanyaspor
     24/11/2024 Beşiktaş vs Göztepe
     25/11/2024 Trabzonspor vs Adana Demirspor
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     22/11/2024 Pendikspor vs Ümraniyespor
     23/11/2024 Keçiörengücü vs Manisa FK
     23/11/2024 Yeni Malatyaspor vs İstanbulspor
     23/11/2024 Boluspor vs Şanlıurfaspor
     23/11/2024 Gençlerbirliği vs MKE Ankaragücü
     24/11/2024 Erzurumspor FK vs Fatih Karagümrük
     24/11/2024 Adanaspor vs Sakaryaspor
     24/11/2024 Esenler Erokspor vs Çorum FK
     24/11/2024 Kocaelispor vs Bandırmaspor
     25/11/2024 Iğdır FK vs Amed SK
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     16/11/2024 Beykoz Anadolu vs Kepezspor FAŞ
     16/11/2024 Karaköprü Belediyespor vs Altınordu
     16/11/2024 Sincan Belediyesi Ankaraspor vs Kırklarelispor
     17/11/2024 Altay vs Sarıyer
     17/11/2024 Batman Petrolspor vs Afyonspor Kulübü
     17/11/2024 Fethiyespor vs İnegölspor
     17/11/2024 GMG Kastamonuspor vs Isparta 32 Spor
     17/11/2024 1461 Trabzon FK vs Adana 01 Futbol Kulübü
     17/11/2024 24Erzincanspor vs İskenderunspor A.Ş.
     17/11/2024 Altay - Sarıyer Sarıyer ligdeki son 11 maçında hiç kaybetmedi  Sarıyer yenilmez
     17/11/2024 Fethiyespor - İnegölspor İnegölspor ligdeki son 6 maçında hiç kazanamadı  Fethiyespor yenilmez
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     16/11/2024 Bursaspor vs Bulvarspor
     16/11/2024 Silifke Belediye Spor vs Artvin Hopaspor
     17/11/2024 Anadolu Üniversitesi vs Karşıyaka
     17/11/2024 Belediye Kütahyaspor vs 23 Elazığ Futbol Kulübü
     17/11/2024 Ergene Velimeşe vs Tokat Bld Plevnespor
     17/11/2024 Kahramanmaraşspor vs Bornova 1877
     17/11/2024 Kırşehir Futbol SK vs Kuşadasıspor
     17/11/2024 Muş Spor Kulübü vs Düzcespor
     17/11/2024 Ergene Velimeşe - Tokat Bld Plevnespor Tokat Bld Plevnespor ligde deplasmandaki son 5 maçında hiç kazanamadı  Ergene Velimeşe yenilmez
     17/11/2024 Muş Spor Kulübü - Düzcespor Düzcespor ligde deplasmandaki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Düzcespor yenilmez
     17/11/2024 Kırşehir Futbol SK - Kuşadasıspor Kırşehir Futbol SK ligde evindeki son 5 maçında hiç kazanamadı  Kuşadasıspor yenilmez