Sibel ÖZBUDUN

EŞİTLİK VE ÖZGÜRLÜK İÇİN HAKSIZ SAVAŞLARA HAYIR

Sibel ÖZBUDUN
  03-02-2025 17:48:00

 

SİBEL ÖZBUDUN

 

"Bütün ülkelerin burjuva sınıflarının

şovenizmine ve yurtseverliğine karşı,

yaşasın işçilerin enternasyonal kardeşliği!"[2]

⁠Odak Dergisi (OD): Emperyalizm bugün savaşları hangi amaçlarla, nerelerde ve nasıl kışkırtıyor?

Sibel Özbudun (SÖ): Ortaya çıktığından beri emperyalizmin amacı (ve itkisi) tektir: Mevcut dönem için kritik kaynaklara el koymak, nüfuz alanını genişletmek ve sermaye ihracı aracılığıyla kârı azamileştirmek...

Günümüzde dev şirketler pazar paylarını genişletmek ve daha da önemlisi, kullandıkları teknoloji için gerekli kaynakları bulabilmek (günümüzde bu kaynaklar arasında ağır metaller, lityum, kobalt, tungsten gibi ender elementler, sistemleri soğutmada kullanılan tatlı su kaynakları artan öneme sahip. Bolivya'da 2024 Haziran'ındaki başarısız darbe girişiminin gerisinde ABD merkezli şirketlerin lityum bataryalarında kullanılan ve ülkede bolca bulunan kobalta olan ihtiyaçları yattığı hatırlanmalı) amacıyla kıyasıya bir rekabet içerisindeler. . Bu itki, kaçınılmaz olarak "paylaşım savaşları" olasılığını yeniden ve yeniden gündeme getiriyor.

Öte yandan, küresel 2008 kriziyle birlikte, öyle gözüküyor ki kapitalist sistem, finans hareketleri ve serbest ticaretin damgasını vurduğu "küreselleşme" fazını geride bırakarak, devletlerin korunmacı önlemlerle "sanayi"lerini kolladığı, DTÖ, IMF gibi "uluslararası" örgütlerin ağırlıklarını yitirirken, bölgesel (ekonomik ve askeri) blokların öne çıktığı bir sürece yöneldi. ABD ekonomisi gerilemede; BRICS'de temsilini bulan, ancak Rusya ve Çin'de vücut bulan bu bölgesel güç odaklarının etkisini kırarak hegemonyasını sürdürebilmek, ABD emperyalizmi için bir hayat-memat meselesi. Bu durum, örneğin Çin'e karşı ya da İran karşıtı politikalarda Biden ile Trump yönetimleri arasındaki süreğenliği izah ediyor.

Tabii, bir de askeri harcamaların, özellikle de savaşın kapitalistler için tüm sektörleri canlandıran "harika" bir "business" olduğu gerçeği var. Arundati Roy'un, "Savaşmak için mi silaha ihtiyacımız var? Yoksa silah pazarları yaratmak için mi savaşlara ihtiyacımız var?" sorusu, bu durumu mükemmelen açıklıyor.

Sadece bir-iki rakam vermekle yetineyim: 2023'te dünyadaki askeri harcamalar, 2.4 trilyon dolarla rekor kırmıştı. Ukrayna savaşı sonrası Avrupa ülkelerinin silah ithalatı yüzde 94 arttı. İlk defa silah bütçesi, soğuk savaş dönemindeki seviyeye vardı. Harcamaların aslan payı yüzde 37 artışla ABD, yüzde 12 ile Çin, yüzde 4.5 ile Rusya'ya ait. 2023'te NATO'nun askeri harcamaları 1.3 triyon dolar olarak gerçekleşmişti. Bu, dünya çapındaki askeri harcamaların yüzde 55'ine tekabül ediyor... Bunlara bir de Donald Trump'ın Siyonist İsrail'in Gazze'de yarattığı insani faciaya bakıp da, Filistinlilerin boşaltılmasıyla "İklimi, plajları ve her şeyiyle Gazze Şeridi dünyanın en güzel yeri hâline gelebilir. Monaco'dan bile güzel olabilir," sözlerinde ifşa olan, savaş yıkıntısı bölgelerin yeniden inşası" dev "business"i var.

Özetle, kapitalizm/ emperyalizm tarihin çöplüğünde çoktan hak ettiği yeri almadıkça, savaşlardan kurtuluş yok!

2025'in savaş bölgelerine gelince, kapitalizmin doğaya, çevreye; en zengin yüzde 1'in, dünya halklarına açtığı topyekûn savaş düşünüldüğünde, günümüzde tüm yeryüzünün "savaş alanı" olduğunu söyleyebiliriz. Ama kendimizi sözcüğün sözlük anlamıyla sınırlayacaksak, bugün Ukrayna ve Ortadoğu sıcak savaş bölgeleri. Ama Trump'ın Grönland, Panama ve Kanada hamleleri, bu bölgelerde de tehlike çanlarının çalmaya başladığına işaret ediyor.

⁠ OD: Ukrayna ve Ortadoğu'daki savaşlar dünyayı nasıl etkiliyor?

SÖ: Savaşın hangi etkisinden söz etsem... Savaşların yerinden yurdundan ettiği, başka diyarlara göçüp orada parya muamelesi gören, ırkçılığın yükselmesini tetikleyen, faşizmin yükselişine vesile olan sığınmacılardan mı? Doğa ve insanlığın ortak kültürel mirasının geri dönüşsüz biçimde tahribine yol açan yıkımdan mı? Yalnız savaş bölgelerinde değil, tüm dünyada şiddeti tek çözüm belleten savaş psikolojisinden mi (eskiden saklambaç oynayan çocuklar bugün savaş oyunlarıyla büyüyor, farkında mısınız?)... Bu şiddet psikozunun kadın cinayetlerinin katlanmasına yol açmasından mı?

Üstelik 20. Yüzyıldan bu yana savaşlar "yerel", ya da "iki devlet arası" niteliklerini çoktan yitirdi. Her savaş bölgesel, giderek dünya savaşına dönüşme riski taşıyor. Rusya-Ukrayna savaşında Ukrayna'ya silah ve lojistik destek sağlayan Avrupa ülkeleri, bir yandan Rusya'dan aldıkları doğalgazın kesilmesi sonucu bir enerji darboğazıyla karşı karşıya kaldılar, hem de silahlanma harcamaları katlandı. Ukrayna savaşı sonrasında Avrupa ülkelerinin silah ithalatı yüzde 94 arttı, örneğin...

Ukrayna savaşını Rusya'ya sınırdaş bir ülkeyi NATO'ya dahil ederek Rusya'yı kuşatma peşindeki ABD kışkırttı. (Bugün AUKUS ile Çin'e karşı aynı şeyi yapıyor). Böylelikle, Rusya'yı savaşa kilitleyerek etkisizleştirdi.

Bu, örneğin İsrail'in Gazze saldırılarında dizginsiz kalıp işi soykırım boyutuna taşımasında, "Büyük İsrail" hayallerinin zemin bulmasında (Suriye ve Lübnan işgalleri), Suriye'de Esad rejiminin neredeyse hiç direnmeden göçmesine, "kravatlı radikal İslâm"ın elini kolunu sallaya sallaya (ve o güne dek kendilerini "terörist" ilan etmiş Batı'nın alkışları arasında) iktidarı ele geçirmesinde, İran'ın bölgedeki etkinliğini yitirmesine, Türkiye'nin (İsrail ile birlikte) bölge jandarmalığına talip olmasında, hasılı BOP'un küllerinden yeniden doğmasında etkili oldu...

Özetle, Ukrayna ve Ortadoğu savaşları, hegemonyası sarsılan ABD'nin elini güçlendirmekte...

⁠ OD: Emperyalist saldırganlık karşısında ülkemiz emekçileri, halkımız ve ezilen insanlık lehine barışı nasıl savunabiliriz?

SÖ: Öncelikle çok uzak tarihlerde değil, yakın geçmişteki savaş karşıtı eylemleri hatırlamak gerek: silah ve mühimmat sevkıyatını durduran dok işçileri, Fransa'nın Vietnam savaşında rayların üzerine yatarak birliklerin sevkini engelleyen direnişçiler, ABD'de kampüslerde başlayıp tüm ülkeyi saran ve bir süre sonra yönetimi savaşı sonlandırmaya zorlayan Vietnam savaşı protestoları, Türkiye'de 6. Filo'ya karşı gösteriler...

Sonra da nasıl olup da barışı, eşitliği, özgürlüğü savunmanın toplumda bu denli itibar kaybettiği, bu kadar etkisizleştiğimiz, özgüven ve inandırıcılığımızı bu denli yitirdiğimiz üzerine kafa yormalıyız.

Kapitalist sistemde savaş kime karşı ilan edilirse edilsin, emekçi sınıflara karşı yürütülür. Ölen, sakatlanan, evi başına yıkılan, ekmek bulamaz hâle gelen, yoksullaşan, onlardır. Bu nedenledir ki barış mücadelesinin belkemiği de, emekçi sınıflar olagelmiştir. Sokağa dökülüp savaşı ve savaş makinesini durduracak olan, onlardır. Bu bakımdan, postmodern vaazların etkisinden sıyrılıp sınıf eksenli bir mücadeleye odaklanmak ve bu konuda "sahici" olmak, esastır.

Doğa gibi, toplum da boşluğu sevmez. Sosyalist mücadelenin boş bıraktığı alanı faşizm, radikal İslâm, sarı sendikacılık... illa ki bir şeyler doldurur. Sosyalist hareketin ana gövdesi, Kürt hareketine omuz vereceğim, ülkeye demokrasi böyle gelecek diye sınıf alanını terk etmeyip, meydanlarda "İş, ekmek hürriyet!" ve "Yaşasın halkların eşit kardeşliği, Kürt kardeşlerime dokunma!" sloganlarını birlikte haykırarak şovenizme ve bu coğrafyayı kana, gözyaşına boğan kirli savaşa karşı duracak işçi emekçi yığınlarını örgütlemeye çabalasaydı, bugün çok farklı bir yerde olurduk!

 

N O T L A R 

[1] Odak Dergisi, Ocak 2025...

[2] V. İ. Lenin, Sosyalizm ve Savaş, Rus Sosyal-Demokrat İşçi Partisinin Savaşa Karşı Tutumu, çev: N. Solukçu, Sol Yay., 1970, s.79.

  Bu yazı 322 defa okunmuştur.

  YORUMLAR 0 Yorum YORUM YAP

Bu Yazı'ya ilk yorum yapan siz olun.

  FACEBOOK YORUM

Yorum

  YAZARIN DİĞER YAZILARI

  BİZİ TAKİP EDİN

  • ÇOK OKUNANLAR

      SON YORUMLAR

    PUAN DURUMU

    Takım O G M B A Y P AV
    1 Galatasaray 23 20 0 3 59 23 63 +36
    2 Fenerbahçe 23 18 2 3 60 23 57 +37
    3 Samsunspor 23 14 5 4 37 23 46 +14
    4 Eyüpspor 23 11 5 7 35 21 40 +14
    5 Beşiktaş 22 10 4 8 33 22 38 +11
    6 Göztepe 22 10 7 5 40 27 35 +13
    7 Başakşehir FK 23 9 8 6 39 31 33 +8
    8 Kasımpaşa 23 7 6 10 41 45 31 -4
    9 Trabzonspor 22 7 7 8 36 26 29 +10
    10 Gaziantep FK 22 8 9 5 28 30 29 -2
    11 Alanyaspor 23 7 9 7 25 31 28 -6
    12 Çaykur Rizespor 23 8 12 3 27 39 27 -12
    13 Antalyaspor 23 7 10 6 26 42 27 -16
    14 Konyaspor 23 6 11 6 29 37 24 -8
    15 Sivasspor 23 6 12 5 27 39 23 -12
    16 Kayserispor 22 4 9 9 23 42 21 -19
    17 Bodrum FK 23 5 13 5 16 29 20 -13
    18 Hatayspor 23 2 14 7 24 42 13 -18
    19 Adana Demirspor 23 2 18 3 21 54 3 -33
    Takım O G M B A Y P AV
    1 Kocaelispor 25 17 5 3 40 20 54 +20
    2 Fatih Karagümrük 25 13 5 7 41 23 46 +18
    3 Erzurumspor FK 25 13 8 4 37 20 43 +17
    4 Gençlerbirliği 25 12 6 7 31 21 43 +10
    5 Bandırmaspor 25 11 7 7 34 31 40 +3
    6 Çorum FK 25 10 7 8 32 24 38 +8
    7 Keçiörengücü 25 10 8 7 38 29 37 +9
    8 İstanbulspor 25 11 11 3 36 28 36 +8
    9 Ümraniyespor 25 10 9 6 35 33 36 +2
    10 Pendikspor 25 10 9 6 30 29 36 +1
    11 Amed SK 25 8 6 11 25 23 35 +2
    12 Esenler Erokspor 25 9 9 7 33 31 34 +2
    13 Boluspor 25 9 9 7 32 29 34 +3
    14 Sakaryaspor 25 8 7 10 32 34 34 -2
    15 Manisa FK 25 10 12 3 35 34 33 +1
    16 Iğdır FK 25 9 11 5 27 28 32 -1
    17 MKE Ankaragücü 25 9 12 4 30 27 31 +3
    18 Şanlıurfaspor 25 8 12 5 30 34 29 -4
    19 Adanaspor 25 4 13 8 20 43 20 -23
    20 Yeni Malatyaspor 25 0 25 0 10 87 21 -77
    Takım O G M B A Y P AV
    1 Sarıyer 23 17 1 5 55 14 56 +41
    2 Batman Petrolspor 23 17 5 1 42 19 52 +23
    3 Altınordu 23 13 2 8 46 20 47 +26
    4 GMG Kastamonuspor 23 13 2 8 39 18 47 +21
    5 Adana 1954 Futbol Kulübü 23 12 5 6 42 21 42 +21
    6 İskenderunspor A.Ş. 23 10 5 8 34 22 38 +12
    7 Beykoz Anadolu 23 10 8 5 29 27 35 +2
    8 24Erzincanspor 23 8 7 8 31 32 32 -1
    9 Fethiyespor 23 7 7 9 25 23 30 +2
    10 Kırklarelispor 23 7 8 8 29 26 29 +3
    11 1461 Trabzon FK 23 7 10 6 28 29 27 -1
    12 İnegölspor 23 6 8 9 24 28 27 -4
    13 Isparta 32 Spor 23 5 7 11 21 24 26 -3
    14 Kepezspor FAŞ 23 6 12 5 25 33 23 -8
    15 Karaköprü Belediyespor 23 3 12 8 23 38 17 -15
    16 Sincan Belediye Ankaraspor 23 3 13 7 17 34 16 -17
    17 Altay 23 5 15 3 18 47 15 -29
    18 Hes İlaç Afyonspor 23 0 22 1 6 79 5 -73
    Takım O G M B A Y P AV
    1 Bursaspor 20 15 0 5 43 7 50 +36
    2 Karşıyaka 20 12 3 5 34 17 41 +17
    3 Belediye Kütahyaspor 20 11 4 5 35 21 38 +14
    4 Düzcespor 20 10 3 7 28 16 37 +12
    5 Silifke Belediye Spor 20 9 5 6 36 23 33 +13
    6 Anadolu Üniversitesi 20 8 6 6 27 19 30 +8
    7 Muş Spor Kulübü 20 7 4 9 23 18 30 +5
    8 Bornova 1877 20 5 7 8 27 34 23 -7
    9 Artvin Hopaspor 20 5 7 8 13 21 23 -8
    10 Kırşehir Futbol SK 20 6 9 5 21 32 23 -11
    11 23 Elazığ Futbol Kulübü 20 5 8 7 13 19 22 -6
    12 Kahramanmaraşspor 20 6 10 4 18 27 22 -9
    13 Tokat Bld Plevnespor 20 4 9 7 14 21 19 -7
    14 Kuşadasıspor 20 5 14 1 18 33 16 -15
    15 Bulvarspor 20 3 10 7 17 34 16 -17
    16 Ergene Velimeşe 20 2 14 4 8 33 10 -25
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     21/02/2025 Bodrum FK vs Hatayspor
     21/02/2025 Eyüpspor vs Beşiktaş
     22/02/2025 Sivasspor vs Konyaspor
     22/02/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
     22/02/2025 Samsunspor vs Çaykur Rizespor
     23/02/2025 Kayserispor vs Göztepe
     23/02/2025 Alanyaspor vs Adana Demirspor
     23/02/2025 Trabzonspor vs Gaziantep FK
     24/02/2025 Galatasaray vs Fenerbahçe
     24/02/2025 Galatasaray - Fenerbahçe Fenerbahçe ligdeki son 9 maçında hiç kaybetmedi  Fenerbahçe yenilmez
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     21/02/2025 Manisa FK vs Boluspor
     22/02/2025 Keçiörengücü vs Gençlerbirliği
     22/02/2025 Şanlıurfaspor vs Kocaelispor
     22/02/2025 Çorum FK vs Adanaspor
     22/02/2025 İstanbulspor vs Fatih Karagümrük
     22/02/2025 MKE Ankaragücü vs Bandırmaspor
     23/02/2025 Erzurumspor FK vs Iğdır FK
     23/02/2025 Pendikspor vs Esenler Erokspor
     23/02/2025 Amed SK vs Yeni Malatyaspor
     23/02/2025 Ümraniyespor vs Sakaryaspor
     23/02/2025 Amed SK - Yeni Malatyaspor Yeni Malatyaspor ligdeki son 25 maçını kaybetti  Amed SK kazanır
     23/02/2025 Amed SK - Yeni Malatyaspor Amed SK ligde evindeki son 8 maçında hiç kaybetmedi  Amed SK yenilmez
     23/02/2025 Ümraniyespor - Sakaryaspor Sakaryaspor ligde deplasmandaki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Sakaryaspor yenilmez
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     01/03/2025 Altınordu vs Beykoz Anadolu
     01/03/2025 İnegölspor vs 24Erzincanspor
     02/03/2025 Adana 01 Futbol Kulübü vs Fethiyespor
     02/03/2025 İskenderunspor A.Ş. vs Isparta 32 Spor
     02/03/2025 Karaköprü Belediyespor vs Altay
     02/03/2025 Kepezspor FAŞ vs Kırklarelispor
     02/03/2025 Sarıyer vs GMG Kastamonuspor
     02/03/2025 1461 Trabzon FK vs Batman Petrolspor
     08/03/2025 Beykoz Anadolu vs Sarıyer
    Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
     01/03/2025 Karşıyaka vs Düzcespor
     02/03/2025 Artvin Hopaspor vs Ergene Velimeşe
     02/03/2025 Bornova 1877 vs Tokat Bld Plevnespor
     02/03/2025 Bulvarspor vs Anadolu Üniversitesi
     02/03/2025 Bursaspor vs Silifke Belediye Spor
     02/03/2025 Kırşehir Futbol SK vs Kahramanmaraşspor
     02/03/2025 Kuşadasıspor vs Belediye Kütahyaspor
     02/03/2025 23 Elazığ Futbol Kulübü vs Muş Spor Kulübü