KENDİ COĞRAFYANDA ÖTEKİ VE ÖLÜ OLMAK!

Tene Can, Yola Işık olan Gerçeğin Aşkı ile,

Hak ve hakikat mücadelesinde katledilen tüm bedelgahlarımızın

cümlesinin Devri Daim ola. Nefesi ile kemalete ulaşa. Xızır’ın varlığı, Pir’in hakikatinde ola. Dil bizden, nefes Pir Ana’dan ola. Ya Xızır sen gerçeksin. Gerçeğin demine HÜ.

Oturdum, uzun uzun düşündüm. Öyle can yakıcı bir mesele ki bu mesele. Söze nasıl başlayacağımı, nasıl dönüştereceğimi, kelamımı nasıl aktaracağımı bilemedim ilk önce. Çünkü can yakan ve içler acısı bir durum bu. Kamuoyunun ilgisini soruna çekmek ve farkındalık yaratmak adına. En iyisi duyduklarımı, tanık olduklarımı aktarmakla başlayayım! 

Bir buçuk yılı aşkın bir zamandır Ölüye Saygı ve Adalet İnisiyatifi içerisinde hizmet etmeye çabalıyorum. Böylesine acil ve önemli bir konuda çok değerli canlarımız da hizmet yürütüyor. Herbirinin yarası aynı ve acıları ortak. Ölen yakınları için adalet istiyor bu insanlar!

Belki, öldükten sonra adalet arayışı mı olur, diye sorabilirsiniz. Yazık ki tam da böyle!        Eğer Kürtseniz, Aleviyseniz, Ermeniyseniz, Süryani ,Keldaniyseniz, LGBT'liyseniz   ötekinin de ötekisisiniz demektir. İnsan yaşarken mücadele eder, yaşam savaşı verir ama ölmüş biri için hak aramak, bunun için mücadele etmek hiç akla gelecek bir şey değildir! Üstelik de resmi  dini islamiyet olan bir ülkede! Maalesef ki kendi coğrafyanda öteki olduğunda her şeye maruz kalıyorsun. Tekçi sisteme biat etmiyorsan,her tür muameleyi de hak ediyorsun demektir! Hedeftesindir artık! Biz de varız, demek için kıyasıya hak mücadelesi yapmanız gerekir. İşte, Ölüye Saygı ve Adalet İnisiyatifi bu ihtiyaçtan doğdu.

Bitlis'te bulunan Garzan’daki gerilla mezarlığı, ailelerin rızası ve haberi olmadan öylesine gelişi güzel bir şekilde kepçelerle ve dozerlerle yerle bir edildi. Ölülerin kemikleri plastik saklama kaplarına konulup, Kilyos’ta kanalisazyon geçen bir kaldırımın altına gömüldü! Bu durum ne ahlakidir, ne dini, ne de vicanıdır. Bir kemik yığınından intikam almaya çalışmak nasıl bir vicdandır, nasıl bir zihniyettir?

Kilyos’taki duruma tanık olduktan sonra eve geldiğimde yaptığım ilk iş, evdeki bütün plastik saklama kaplarını atmak oldu. Toplumsal bir travma bu! Bir ananın çığlığı hala kulaklarımda uğulduyor! bir anaya  oğlunun Oğlunun kemiklerini  kargoyla yollanması ! Cizre'de Eylül 2015'te ilan edilen sokağa çıkma yasağında öldürülen 10 yaşlarındaki Cemile’nin cesedinin kokmaması için  buzdolabında tutulması… Annesi “Cizir’in cenazesi kokmasın diye buzdolabına koyduk. O günden beri ne zaman buzdolabının kapısını açsam  her an aynı acıyı  yeniden yeniden yaşıyorum! ve anaya dert oldu.  "Cizir'ine kuzusuna yapılan bu zülümü kaldırmadı  ana acısını içine  gömdü acısı büyüdü kocaman yara oldu o yara kansere dönüştü.

Taybet ananın cansız bedenin günlerce sokak ortasında kalması, köpekler parçalamasın diye ailesinin endişeleri, çaresizlikleri…Bugün hala Taybet ana o sokak ortasında öylece yatıyor!O fotoğraf herkesin gözbebeğinin içinde hala canlı.  Saymakla bitmez bir yığın acı, bir yığın keder, bir yığın gözyaşı!

Cizre’de bir ananın çok şeye şahit oldum,anlatmaya başlasam bitmez , dediğine tanık oldum. “Gözümüzün önünde çocuklarımızı yaktılar.” O anlatırken, yanık  kokusunu alıyorum. Nasıl bir vicdansızlık bu! “Üzerinden altı yıl geçmesine rağmen hala çok taze acım.Çocuklarımızın cenazelerine zulüm ettiler, gözlerini çıkardılar,  köpeklere parçalattılar...Botan’daki anaların %95 benim yaşadığım acıyı yaşadı.  Abluka sürecinde basbas bağırıyorduk, öyle bir vahşet yaşadık ki kimseye duyuramadık sesimizi. Çok yalnız kaldık, yalnız bırakıldık…”

70 yaşlarındaki din adamıolan kürt (Melle) şöyle diyordu: “82'den beri bir çok şeye şahitlik ettim, artık acılardan taşlaştı yüreğim. Öyle olmasa dayanamazdım.” Her sözünde boğazı düğüm düğüm, göz yaşlarını içine akıtarak sözüne devam ediyor; “Roboski insanlığa sığdırılacak bir saldırı değildi. Hayatını kaybeden insanlar vardı. Onlarla birlikte atlar da öldürülmüştü. Uzun süre at etiyle insan etini bir birinden  ayırmaya çalıştık!” Bense bu zulmün nasıl yapılabildiğini insanlık adına düşünmeye dahi korkuyorum...

Melle anlatmayı sürdürdü: “Cizre olaylarında üç kuyuda insan bedenleri yakıldı. Biz bu vahşeti  ne duyurabildik ne de engeleyebildik. Herkesin gözünün  önünde olmasına rağmen. Peygamber efendimiz hayattayken karanlığın neferi olan kişilerin çıkacağını söylemişti. Biz bunu Kobeni’de, Cizre’de yaşadık .

Şahit olduklarımız, yaşadıklarımız kabul edilecek şeyler değildir…”

Bir başkası ise şöyle diyordu: “Cenazelerimiz ailelere teslim edilmek yerine farklı bölgelere götürüldü. Bu süreçte, Cizre olaylarında 177 kişi bodrumda hayatlarını kaybetti. Kimyasal kulanıldı. Kimsayal kulanıldığı için oralarda ot yeşermedi.

Yabancı gazeteciler gelmişti. Cenazesi sokakta kalan ve köpeklerce parçalanan zihinsel engelli vatandaşın tespiti için fotoraflar çektik. Bu gazeteciler fotoğraflara bakamadılar. Hayatını kaybeden insanlar kimlik tespiti yapılmadan topluca gömüldüler. Bunlardan biri de zırhlı aracın  arkasında bağlanarak sürüklenen Hacı Lokman Birlik’ti ve bize ölülerimizi gömdürmediler.”

Aysel Tuğluk’un annesi Hatun ana ise adeta devletin organize ettiği bir grup faşist tarafından sırlandığı yerden çıkartıldı. Korkunç bir vahşetti bu. Bu olay sonrası Aysel Tuğluk’un zihni karardı adeta. Annesine yapılan vahşeti kaldıramadı çünkü. Zaten, insanım diyen kim kaldırabilirdi ki ?

“Nevala Kasaba” Evet, yanlış okumadınız, hani şu  adına ağıtlar yakılan  “çöplüğün” adı. Derelerden kan akar burada. Nicedir analar ağıt yakar her doğan gün ve gelinler yola bakar çaresiz, Oyy, Nevala Kasaba oy

ANAP’lı Siirt Belediyesi’nin kepçeleriyle kazılan ve yargısız infazlarla öldürüldüğü “iddia edilen” pek çok Kürdün birkaç metre kefen bezi, birkaç parça tahtadan oluşan levazımatla, başuçlarına dikilecek basit bir taşın dahi esirgenerek yine kepçelerle gömüldüğü toplu mezarların yer aldığı Siirt merkezdeki “çöplüğün” adı “Nevala Kasaba”.

18 Mayıs 1973 ‘de işkence  sonucu kaltedilen ve bedeni parçalanmış halde babasına teslim edilen  İbrahim Kaypakaya’ nın babasına ‘oğlun öldü’ denir. Bir anda binanın bütün taşları parçalanır, kapılar kıymık kıymık olur, camlar, çerçeveler dağılır, saplanır gibi olur yüreğine; “Nettiniz ki öldü?” der baba, “daha dokuz gün önce mektup yazıp beni çağırmıştı! ”  Karşısındakiler, intihar ettiğini söylerler. “Git tabut getir” derler. Tabut yaptırır baba, ceset bozulmasın diye ilaç, kefen alır. Kafası kesilmiş, kasıkları parçalanmış, vücudunda delikler olan oğlunun cesedini bir torbaya koyar, tabuta yerleştirir. 5 Liraya bir hamal tutar. Cenazeyi ve tabutu taşır. Hamal babaya döner; “Ne oldu, bu nedir?” der “Oğlumdur” der baba, “Solcuydu, burada, işkencede öldürdüler, onun cenazesidir.” Bir babaya, bir de cenazeye bakar  Diyarbakırlı hamal ve ağlamaya başlar; “Ben almayayım o 5 Lirayı, helal olsun” der, hıçkıra hıçkıra ağlar, yürür, gider…   

1937/38 Dersim  soykırımında yaşananlar Kerbela’da yaşanmadı, der annem. Amcası bu zulmü duyar duymaz Dersim’e gider. Kırk genç kızla, kırk delikanlının  el ele  vererek kendilerini Munzur’un sularına attıklarını ilk ondan duyar annem. Munzur kan akar. Annemse hala amcasının ağıdını  dilendirir.

Kefensiz, mezarları belli olmayan yüzlerce  bedelgahlarımız var. Pirimiz Seyit Rıza ve oğlunun, yoldaşlarının mezarlarının yeri hala sırdır, bilinmez. 

Toplu mezarların yerlerinin belirlenmesi, DNA testlerinin yapılıp ailelerine verilmesi elzemdir. Öte taraftan cenazelerin çıplak teşhiri, vucüt bütünlüğünün bozulması, mezarların  tahrip edilmesi, mezarlıkların  köpek barınaklarının olduğu yere  yapılması , "hainler mezarlığı" olarak isimlendirilmesi, Ermeni mezarlıkların üzerine tuvalet yapılması ya da TOKİ benzeri yapıların inşa edilmesi gibi vahşetlere son verilmesi gerekir. Dünyanın  hiçbir yerinde  hiçbir inançta ve toplumsal  kültürde  ölülere  zulüm etmek  kabul görülecek bir şey değildir. Ölülerimiz bizim nişanımız ve hafızamızdır.  Mezarlıklar ise o toplumun tarihini, kültürünü, hafısazısını oluştur.  İnsanın bedelgahı her inançta kutsaldır. Benim  inancımda yaşam ölümle ikrarlıdır. Bir şekiyle  hakla hak olmuş   canlarımızın   ölü bedenlerini   bu vahşi sistemden  koruyamamanın çaresizliği içindeyiz. Cenazelerin  ailelere  verilmemesinden tutun da  toprağa sırlanmasına kadar  inaçsal rütiellere  izin verilmemesi;  gömülme ve yas tutma hakkı tanımayan  nemrut bir anlayışla karşı karşıyayız. Maalesef, halkları  birbirine düşman etmiş, toplumun hassasiyetlerini gözardı ederek, pervasızca sinir uçlarına dokunan bir zihniyetle karşı karşıyayız. Acıların coğrafyasında yas tutma hakkımızı bile elimizden almış! Bizler, bu insanların  acılarına sahip cıkıp, toplumsal bir hafıza oluşturmak zorundayız. Bu topraklarda, 1915’te olmak üzere  farklı etnik  ve inançlara karşı yürütülen katliamlar silsilesine yenilerinin katılmasına engel olmak zorundayız. Acılarımızla yüzleşerek tüm toplumsal kimlikleri bir araya getirerek  hep birlikte sorgulayarak, sahiplenerek, konuşmaya dahi çekindiğimiz acılara dokunarak konuşmak zorundayız. Bu coğrafyanın halklarını güneyi, kuzeyi, batısı,doğusu demeden;  Ana kadın  kemaleti, sevgi ,barış, kardeşlik,adalet,ve toplumsal vicdanı, Hızır aklıyla  yeniden buluşturmalıyız. Bu ise, halkların katliamcı zihniyete karşı birliği ve özgürlüğü olacaktır.

  Hak aynamız, Xızır yoldaşımız olsun.

Saime Topçu: Alevi Kadın Aktivisti