ŞAH İSMAİL VE ALEVİLER!

İktidar uğruna öz Annesini öldüren, Azerbaycan ve Irak’ı işgal eden, yüzbinlerce insanı kılıçtan geçiren, 15 bin Kızılbaş Alevi’yi katleden Şah İsmail Alevi olabilir mi ?..

Şah İsmail’in Anadolu’da umut olarak görülmesinin maddi ve tarihsel koşullarını irdelediğimizde Şah İsmail ile Yavuz Selim arasındaki kavganın özünde Alevi, Müslüman meselesi olmadığını, asıl kavganın siyasal iktidar mücadelesi olduğu gerçeğidir

Alevilerin yıllarca düşündüklerinin aksine Şah İsmail ile Yavuz Selim arasındaki savaşın nedeni Alevilik ya da İslam değildir. Şah İsmail ile Osmanlılar arasındaki iktidar savaşı, yavuz tahta gelmeden önce Şah İsmail ile II. Beyazıt ve öncesine dayanmaktadır.

25 Nisan 1512′de Yavuz Sultan babasına darbe yaparak tahtı ele geçirir.

Tahtını sağlamlaştırmak için, önce babasını sonrada kardeşleri Şehinşah, Alemşah ve Mahmut’un hayattaki bütün oğullarını Musa, Emin, Mehmet ve Orhan’ı katleder. Daha sonra Manisa’daki kardeşi Şehzade Korkut’u öldürtmek için ordularını Manisa’ya gönderir. Yavuzun ordusu Manisa’ya yaklaştığın da şehzade Korkut canını kurtarmak için sarayı terk edip dağlara kaçar. 20 gün mağaralarda saklandı. Yavuz’un ordusu kısa sürede Korkut’un saklandığı yeri öğrendiler. Mağaranın etrafı kuşatıldı. Korkut teslim oldu. Yavuz’un vermiş olduğu özel emirle Korkut İstanbul’a getirilmeden öldürüldü.

Yavuz, bu defa ağabeyi şehzade Ahmed’e yöneldi. O’nu tuzağa düşürmek için devlet erbabı adına mektuplar göndererek İstanbul’a gelmesi halinde Selim’in yerine tahta çıkacağını yazdırdı. Şehzade Ahmet bu mektuplara kanarak Malatya’dan, Amasya’ya geçti. Orada kendisine bir ordu toplayarak Konya’ya oradan da Bursa’ya yöneldi. Bursa’da kardeşi Yavuz Selim tuzak kurmuştu, kendisini bekliyordu. Yenişehir Ovası’Ovasında Yavuz ile ağabeyi Ahmet arasında yapılan savaşta şehzade Ahmet mağlup oldu. Yaralı olarak Yavuz’un huzuruna çıkma talebinde bulundu ancak kabul edilmedi. Sinan Ağa tarafından yakalandığı yerde boğularak öldürüldü. Yavuz böylece İstanbul’a dönerek tahtını garantiye alır.

Şah İsmail ile Osmanlı arası gergindi. Osmanlı ordusu Şah İsmail’in ordusundan kat kat donanımlı olduğu için Şah İsmail savaşı göze alamıyordu. Şah İsmail, II. Beyazıtın öldürülmesinden sonra Yavuz Selim ile kardeşleri arasındaki yaşanılan iktidar savaşında doğan boşlukta yararlanmak ister, Osmanlı ordusunun zayıfladığını düşünür. Şah İsmail yeterli donanıma sahip olmamasına rağmen derhal harekete geçer. Orduları iki koldan Anadolu’ya girer. Şah İsmail’in ordularının Anadolu’ya girişi kısa sürede duyulur. Aleviler Şah İsmail hareketini sevinçle karşılarlar, destek verirler.

Yavuz Selim tahtını garantiye aldıktan sonra kısa sürede kalan güçlerini toparlar. Paşalarına hazırlanmaları için emir verir. 140.000 kişilik ordusuyla yola çıkar. Erzincan, Erzurum üzerinden İran’a yürüdü. Alevilerin Şah İsmail’e destek verdiğini duyan Yavuz Yol boyunca çoluk çocuk, yaşlı, kadın ayırt etmeksizin 50 binden fazla Alevi’yi katleder. O kadar zalimdi ki yaptığı zulümlere kendi askerlerinden de karşı çıkanlar olur. Onları da kılıçtan geçirir. 1514′de Çaldıran Ovasında Şah İsmail ordularıyla savaşa girer. Donanım olarak oldukça güçlü olan Yavuz Selim’in orduları, Şah İsmail ordularını bozguna uğratır. Şah İsmail yaralanır. Şah İsmail askerlerine geri çekilme emri verir, yaralı olarak İran’a kaçmak zorunda kalır.

Aleviler neden Şah İsmail desteklediler!

Yavuz Sultan Selim ile Şah İsmail’in karşılaşması oldukça önemli tarihi bir olaydır. Tarihi olduğu için kendi döneminde bakmak gerekir. Öncelikle ikisinin de hedefi başındaki devletin o zamanki haliyle saltanatın bekasıdır. Şah İsmail’in başında olduğu devlet dönemin Safevi İran’ıdır ve Şii’dir. Şah İsmail’in Anadolu’da Aleviler tarafından umut olarak görülmesinin maddi ve tarihsel koşullarını irdelediğimizde Şah İsmail arasındaki yaşanılan savaş bir Alevi Sünni savaşı değildir. Siyasal iktidar mücadelesi olduğu gerçeğidir. Aleviler Osmanlı zulmünden kurtulmak için, Şah İsmail’e destek verdiler. Şah İsmail in Osmanlıyı yeneceklerini düşündüler. Böylece Osmanlılardan kurtulacaklarını zan ettiler. Hiçte düşündükleri gibi olmadı. Şah İsmail yenilgi aldı. Bu savaşın faturası Alevilere çıkartıldı.

Şah İsmail ile Osmanlılar arasındaki iktidar savaşında Anadolu’da yaşayan Alevilere her açıdan zararı dokunmuştur. Bu savaşta çoluk-çocuk demeden 50 binden fazla Alevi katledildi. Alevilerin mal ve mülklerine el konuldu. Katliamdan sağ kurtulan Alevilerin bir bölümü daha sonra Balkan ülkelerine sürgün edildi. Ovada yaşayanlar ise arazilerini bırakarak kırsal alanlara dağlara çekildiler. Şehirlerde yaşayan Aleviler ise korkudan zaman içinde Sünnileştiler.

Bu savaştan sonra da Yavuz’un siyasi baskılarla verdirdiği fetvalar ile Yavuz’un ölümünden sonra da Anadolu’da yüz binlerce Alevi katledilmesi, çoluk çocuk gözetmeksizin kılıçtan geçirilmesi bugün hâlâ süren Alevi-Sünni gerginliğinin de ana sebebini oluşturmaktadır.

Tarihi irdelediğimizde Aleviler, Şah İsmail ile Yavuz Selim arasındaki savaşın asıl nedenini kavrayamadıklarından çok ağır bedeller ödediler. Şah İsmail’i savunurken Şii mezhebiyle tanıştılar. Bazı Aleviler Şii’leri Alevi sandılar. Bununla da yetinmediler zaman içinde Şii mezhebin kurucularını sahiplendiler. Alevilerin Şii Mezhebi ile yakın temasta olması Osmanlıların işine geldi. Şiiler Müslüman ve şeriatçı oldukları için yaşamlarını Kuran’a göre dizayn ederlerdi. Böylece Aleviler 1700 yılından sonra Kuran’la tanışmış oldular.

1840 yılında Abdülmecit’in Tahta gelişiyle birlikte, asimilasyon politikasına hız verdi. Kendi aslını inkâr eden Hızır Paşalardan özel çakma Alevi Dedeleri yetiştirir. Bunlara Ehl-i Beyt unvanını vererek Alevilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelere gönderilir. Çakma Dedeler gittikleri yerlerde, “biz Ehlibeytiz, Ali soyundayız, esas Müslüman biziz” propagandası yaptılar. Böylece milyonlarca Alevi’yi İslam’ın içine çekerek Sünnileştirirler. Sonuç olarak Şah İsmail ile Yavuz Selim arasındaki savaşın mağdurları Aleviler olmuştur. Alevilerin Şii inancının kurucusu şeriatçı İmam Caferi Sadık’ı ve on iki İmamları sahiplenmeleri Alevilik İslam’ın bir mezhebi gibi gösterildi. Böylece Alevilerin asimile edilmesi kolaylaştırıldı. Şah İsmail savaşı Alevilere her açıdan zarar vermiştir.

Barış Aydın

Bu yazı 280 defa okunmuştur.

YORUMLAR 0 Yorum YORUM YAP

Bu Yazı'ya ilk yorum yapan siz olun.

FACEBOOK YORUM

Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Ergenekon kumpasının gizli tanığı H..

MHP’den istifa eden Engin Ayengin C..

Avusturya’da akaryakıt fiyatları ye..

Son Dakika | 5 ülkeden sonra İsviçr..

Son Dakika | Zühtü Arslan yeniden A..

Avusturya’da Ocak ayı enflasyonu yü..

Seçime çeyrek kala | Kılıçdaroğlu, ..

Stern dergisinin ‘Kundakçı Erdoğan’..

St. Pölten yakınlarındaki batı oto..

İste 2023’de Graz’da T.C Konsoloslu..

FDA’dan Vakıfbank Viyana ya sermaye..

Samsun MHP il ve ilçe başkanlarında..

Demirtaş | Emek ve Özgürlük İttifak..

Demirtaş'tan Kılıçdaroğlu'na | Seç..

Tirol’de Trafik kazasında yaşamını ..

Mîr Perwer’in cenazesi polis tarafı..

Aslı Baykal’dan Kürtçe paylaşımlar ..

Mehmet Şimşek | Büyük tsunami geliy..

Türk sürücünün arabasında 350 bin E..

HDP’nin 'Kapatma Davası'na ilişkin ..

Alaattin Çakıcı’nın emrinde olduğun..

PUAN DURUMU

	Takım	O	G	M	B	A	Y	P	AV
1	Galatasaray	21	16	2	3	45	16	51	+29
2	Fenerbahçe	20	14	4	2	51	23	44	+28
3	Başakşehir FK	20	12	4	4	32	20	40	+12
4	Beşiktaş	20	11	3	6	38	22	39	+16
5	Trabzonspor	21	11	5	5	33	27	38	+6
6	Adana Demirspor	20	10	3	7	39	21	37	+18
7	Kayserispor	20	9	9	2	32	29	29	+3
8	Konyaspor	20	6	5	9	24	21	27	+3
9	Gaziantep FK	21	6	8	7	31	29	25	+2
10	Alanyaspor	21	6	8	7	32	39	25	-7
11	Fatih Karagümrük	20	5	7	8	41	40	23	+1
12	MKE Ankaragücü	20	6	10	4	24	31	22	-7
13	Kasımpaşa	21	6	11	4	27	40	22	-13
14	Sivasspor	21	5	10	6	25	31	21	-6
15	Antalyaspor	20	6	11	3	26	35	21	-9
16	Giresunspor	21	5	10	6	20	38	21	-18
17	Hatayspor	20	5	10	5	18	38	20	-20
18	İstanbulspor	20	4	13	3	20	44	15	-24
19	Ümraniyespor	21	3	13	5	26	40	14	-14

	Takım	O	G	M	B	A	Y	P	AV
1	Samsunspor	21	11	2	8	36	18	41	+18
2	Eyüpspor	21	12	4	5	28	17	41	+11
3	Bodrumspor	21	11	5	5	34	21	38	+13
4	Keçiörengücü	21	10	4	7	33	24	37	+9
5	Pendikspor	21	9	5	7	29	15	34	+14
6	Çaykur Rizespor	20	8	2	10	27	15	34	+12
7	Bandırmaspor	20	9	4	7	32	27	34	+5
8	Sakaryaspor	21	11	9	1	34	32	34	+2
9	Boluspor	21	9	5	7	25	23	34	+2
10	Göztepe	21	9	8	3	21	17	30	+4
11	Manisa FK	20	7	5	8	25	25	29	0
12	Adanaspor	21	5	9	7	31	34	22	-3
13	Altay	21	5	8	8	23	27	20	-4
14	Tuzlaspor	21	5	12	4	24	33	19	-9
15	Erzurumspor FK	21	5	10	6	22	32	18	-10
16	Altınordu	21	4	12	5	19	35	17	-16
17	Yeni Malatyaspor	21	4	10	7	21	34	16	-13
18	Gençlerbirliği	21	3	14	4	25	41	13	-16
19	Denizlispor	21	4	13	4	20	39	13	-19

	Takım	O	G	M	B	A	Y	P	AV
1	Kocaelispor	22	14	2	6	43	21	48	+22
2	Bucaspor 1928	22	13	3	6	36	12	45	+24
3	1461 Trabzon FK	22	12	3	7	27	13	43	+14
4	İskenderunspor A.Ş.	22	11	4	7	31	19	40	+12
5	Van Spor FK	22	11	4	7	30	18	40	+12
6	Karacabey Belediye Spor	22	10	3	9	28	17	39	+11
7	Ankara Demirspor	22	10	5	7	33	16	37	+17
8	Zonguldak Kömürspor	22	10	8	4	25	26	34	-1
9	Serik Belediyespor	22	9	6	7	31	25	31	+6
10	Kırklarelispor	22	7	6	9	22	19	30	+3
11	Etimesgut Belediyespor	22	6	9	7	23	30	25	-7
12	Kırşehir FSK	22	5	8	9	19	25	24	-6
13	Sarıyer	22	5	8	9	24	32	24	-8
14	Adıyaman FK	22	5	9	8	22	27	23	-5
15	Kastamonuspor	22	6	11	5	20	29	23	-9
16	Fethiyespor	22	6	11	5	22	33	23	-11
17	Uşak Spor	22	4	13	5	17	34	17	-17
18	Balıkesirspor	22	4	13	5	15	32	14	-17
19	Diyarbekir Spor	22	2	12	8	18	37	14	-19
20	Pazarspor	22	1	13	8	13	34	11	-21

	Takım	O	G	M	B	A	Y	P	AV
1	Yeni Mersin İY	20	13	3	4	26	11	43	+15
2	52 Orduspor FK	20	12	3	5	32	17	41	+15
3	Karaköprü Belediyespor	20	11	4	5	26	14	38	+12
4	Karşıyaka	20	10	4	6	25	12	36	+13
5	Belediye Derincespor	20	9	4	7	25	21	34	+4
6	Belediye Kütahyaspor	20	8	3	9	27	19	33	+8
7	Nevşehir Belediyespor	20	9	5	6	28	23	33	+5
8	Hacettepe 1945	20	8	7	5	30	24	29	+6
9	Ağrı 1970 Spor	20	7	5	8	19	15	29	+4
10	Çatalcaspor	20	7	8	5	25	22	26	+3
11	Amasyaspor 1968 Futbol Kulübü	20	5	9	6	19	26	21	-7
12	1922 Konyaspor	20	6	11	3	22	31	21	-9
13	Elazığspor	20	5	9	6	21	31	21	-10
14	1954 Kelkit Bld.Spor	20	3	6	11	14	18	20	-4
15	Şile Yıldızspor	20	2	8	10	16	27	16	-11
16	Edirnespor	20	5	14	1	15	31	16	-16
17	Yomraspor	20	3	11	6	13	23	15	-10
18	Eskişehirspor	20	3	12	5	22	40	14	-18

Tarih	Ev Sahibi	Sonuç	Konuk Takım
02/02/2023	Adana Demirspor	vs	Fenerbahçe
04/02/2023	MKE Ankaragücü	vs	Fatih Karagümrük
04/02/2023	Sivasspor	vs	Beşiktaş
04/02/2023	Antalyaspor	vs	Gaziantep FK
05/02/2023	İstanbulspor	vs	Alanyaspor
05/02/2023	Hatayspor	vs	Kasımpaşa
05/02/2023	Galatasaray	vs	Trabzonspor
06/02/2023	Ümraniyespor	vs	Adana Demirspor
06/02/2023	Fenerbahçe	vs	Konyaspor
06/02/2023	Giresunspor - Kayserispor	Giresunspor ligdeki son 6 maçında hiç kazanamadı	Kayserispor yenilmez

Tarih	Ev Sahibi	Sonuç	Konuk Takım
03/02/2023	Altay	vs	Adanaspor
04/02/2023	Bandırmaspor	vs	Denizlispor
04/02/2023	Erzurumspor FK	vs	Tuzlaspor
04/02/2023	Boluspor	vs	Pendikspor
04/02/2023	Çaykur Rizespor	vs	Yeni Malatyaspor
05/02/2023	Manisa FK	vs	Samsunspor
05/02/2023	Gençlerbirliği	vs	Göztepe
05/02/2023	Sakaryaspor	vs	Keçiörengücü
06/02/2023	Eyüpspor	vs	Bodrumspor

Tarih	Ev Sahibi	Sonuç	Konuk Takım
04/02/2023	Ankara Demirspor	vs	Bucaspor 1928
04/02/2023	Diyarbekir Spor	vs	Fethiyespor
04/02/2023	Etimesgut Belediyespor	vs	Balıkesirspor
04/02/2023	İskenderunspor A.Ş.	vs	1461 Trabzon FK
04/02/2023	Karacabey Belediye Spor	vs	Pazarspor
04/02/2023	Kastamonuspor	vs	Uşak Spor
04/02/2023	Kırşehir Futbol Spor Kulübü	vs	Serik Belediyespor
04/02/2023	Kocaelispor	vs	Sarıyer
04/02/2023	Van Spor FK	vs	Adıyaman FK
04/02/2023	Zonguldak Kömürspor	vs	Kırklarelispor
08/02/2023	Kırklarelispor - Serik Belediyespor	Serik Belediyespor ligde deplasmandaki son 5 maçında hiç kazanamadı	Kırklarelispor yenilmez
08/02/2023	Bucaspor 1928 - Kocaelispor	Kocaelispor ligde deplasmandaki son 6 maçında hiç kaybetmedi	Kocaelispor yenilmez
08/02/2023	Balıkesirspor - Kastamonuspor	Balıkesirspor ligdeki son 7 maçında hiç kazanamadı	Kastamonuspor yenilmez
08/02/2023	1461 Trabzon FK - Diyarbekir Spor	1461 Trabzon FK ligdeki son 8 maçında hiç kaybetmedi	1461 Trabzon FK yenilmez
08/02/2023	Zonguldak Kömürspor - Van Spor FK	Van Spor FK ligdeki son 9 maçında hiç kaybetmedi	Van Spor FK yenilmez
08/02/2023	Fethiyespor - Karacabey Belediye Spor	Fethiyespor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı	Karacabey Belediye Spor yenilmez
08/02/2023	1461 Trabzon FK - Diyarbekir Spor	Diyarbekir Spor ligde deplasmandaki son 12 maçında hiç kazanamadı	1461 Trabzon FK yenilmez
08/02/2023	Pazarspor - Etimesgut Belediyespor	Pazarspor ligde evindeki son 12 maçında hiç kazanamadı	Etimesgut Belediyespor yenilmez

Tarih	Ev Sahibi	Sonuç	Konuk Takım
04/02/2023	Şile Yıldızspor	vs	Karşıyaka
05/02/2023	Edirnespor	vs	Karaköprü Belediyespor
05/02/2023	Belediye Derincespor	vs	Yomraspor
05/02/2023	Belediye Kütahyaspor	vs	Çatalcaspor
05/02/2023	Elazığspor	vs	Ağrı 1970 Spor
05/02/2023	Hacettepe 1945	vs	Eskişehirspor
05/02/2023	Nevşehir Belediyespor	vs	Amasyaspor 1968 Futbol Kulübü
05/02/2023	Yeni Mersin İdman Yurdu	vs	52 Orduspor FK
05/02/2023	1922 Konyaspor	vs	1954 Kelkit Bld.Spor
05/02/2023	Yeni Mersin İdman Yurdu - 52 Orduspor FK	52 Orduspor FK ligdeki son 12 maçında hiç kaybetmedi	52 Orduspor FK yenilmez
05/02/2023	Elazığspor - Ağrı 1970 Spor	Elazığspor ligdeki son 6 maçında hiç kazanamadı	Ağrı 1970 Spor yenilmez