Ali YILDIRIM
  26-10-2020 11:27:00

ALEVİ COĞRAFYASININ BOYUTLARI

Alevi inanç ve kültürü tarih boyunca yaşamış olduğu tüm baskı, zulüm ve kıyım politikalarına karşı çok büyük bir coğrafyada varlığını sürdürmektedir. Anadolu'nun en doğusundan Balkanlara kadar uzanan geniş bir alana yayılan Alevilik başka din ve inançlara karşı insani yaklaşımı ile barış içerisinde birlikte yaşamayı gerçekleştirmekte zorluk çekmemiştir.

Alevi yolu kendi temel esaslarının yanısıra üzerinde yer aldığı coğrafyanın değerlerini de bünyesine alarak daha da zenginleşip kökleşmiştir. Alevilik genetiğine uyum gösteren her bir yerel unsuru özümseyerek yaşama güç ve alanını daha da sağlam kılmıştır.

Bir çok bölgede Alevi kutsal mekanları çok taraflı inanç merkezi olarak farklı inanç mensuplarınca da bu nedenle saygı görüp takdis edilmiştir. Kutsalın içiçe geçmesi durumu kadim inançların esas unsurların farklı adlarla çağrılmasına rağmen özünün bir olmasından ileri gelir. Sözgelimi Hacı Bektaş Dergahı yakın zamanlara kadar bir başka ermişe atfen bölge Hıristiyanlarıca da ziyaret ediliyor ve büyük saygı görüyordu.

Alevilikte kutsalın bilgisi ile hayatın bilgisi bütünleşiktir.

Bu nedenledir ki dünyevi bir karakter gösteren Alevi inanç pratiklerinin yanısıra hayata dair tüm bilgilerinde biriktirilip dolaşıma sokulan mekanlar olmuştur inanç merkezleri.

Hayatın ve dünyanın bilgisi insanların çeşitli hastalıklarının tedavisinde, hastalanan hayvanların iyileştirilmesinde, bağ, bahçe, tarım işlerine dair tecrübelerde, mevsimlere, iklime ve hava durumlarına dair öngörülerde çok somut işlevler görmüştür.

Alevilik kutsalın içinde yaşamak, kutsalın bir parçası haline gelmektir bu boyutuyla. Doğal ve doğa inançlarının temel özelliklerini Alevi yoluna dair her bir ritüelde de görmemiz mümkündür.

Alevilik insanın eşitlikçi doğal durumunun bir inançsal ifadesidir. O nedenledir ki her türlü hiyerarşinin, her türlü iktidarın dışındadır. Bu varoluş hali Aleviliğin kutsal anlayışını şekillendirir. Alevi yolunda kutsalla ilişki ekmek yer su içer gibi doğal bir şekilde gelişir.

Alevi inancında kutsal ve dolayısıyla kutsal mekan olgusu Alevi cana hükmeden, onu baskılayan otoriteryen bir nitelik taşımaz, tam tersine onu özgürleştiren, hayata bağlayan, yaşamı anlamlandıran bir karakter gösterir.

Alevi yolunda şu bilinç açık ve nettir: Gerek doğal kutsal mekanların gerekse insan eliyle inşa edilen kutsal mekanların anlam ve varlığı tümüyle insan varlığına bağlıdır. Kutsal, insan doğasının farklı ihtiyaçlarına cevap vermek üzere inşa edilmişse, esas olarak eşitlikçi toplumun kutsalını başka türlü tasavvur etmek de mümkün olmamalıdır.

İnsan zaman ve mekan üzerinde tezahür eder. Bu anlamıyla Alevilik zamansız ve mekansız bir varlığa, bir duruma, bir olaya inancında, anlatısında, mitolojisinde yer vermez. Somutluk, elle tutulur olma, dokunabilme fiilen gerçekleşmese bile illa ki olasılıklar dahilinde yer almalıdır.

Zaman ve mekan ötesine geçen Hızır gibi erenler, ulular, ermişler sonuç olarak kerametlerini elle tutulur bir dünyada gerçekleştirirler. Bu durumda reel ve rasyonel boyutun dışına çıkan bir ermişten değil, ete kemiğe bürünmüş bir gerçekliktir kerametin öznesi.

İnsan insanın Hızırıdır ifadesi bu düşünce tarzını çok yalın ve olağanüstü bir derinlikte dile getirir.

Bu kadar geniş bir coğrafi alana yayılan ve bu kadar büyük baskılara maruz kalan bir inanç/kültür kendisini nasıl var edebilmiştir?

Farklılıkları zenginlik olarak niteleyip "yol bir, sürek binbir" diyerek bütünlüklü bir Alevi inanç/kültüründen sözedebiliyorsak bir gizil tarihsel yapılanmanın varlığı gerekmez mi?

Bu varoluşun bir sırrı var mıdır?

Acaba "Kutsal" mekanlar ve mekanlarda üretilen kutsal "bilgiler" bu sır konusunda bize ne söyler?

Sırrı sır edenin demine hü ifadesi ile kastedilenler kimlerdir?

Erenlerle evliyalarla dergahlarla pirlerle somut bir muhabbet içerisinde olan Alevi can gerçekliğin bilincinin dışına çıkarak metafizik alanında mı yürüyüşünü sürdürür?

Kuşkusuz Alevilik farklı tarihsel konaklarda kendini tekrar tekrar yenileyerek, somut ihtiyaçlar karşısında somut çözümler geliştirerek tarihsel bir insanlık kültür ve mirası olarak günümüze ulaşmıştır. Özü aynı kalsa da tarihin derinliklerinde Aleviliğin farklı görünümlerinin bulunmuş olması muhakkaktır. Bugün tarihte yaşanmışlıklarla ilgili elbette bir tercih yapamayız.

Bu durumda esas olan ALEVİLİĞİN ÖZÜnü görmek, bilmek, anlamak ve onu klavuz edinmek olmalıdır.

Bozatlı Hızır Yardımcımız olsun!

Ali Yıldırım

 

 

 

 

 

 

 

  Bu yazı 5349 defa okunmuştur.
  FACEBOOK YORUM
Yorum
  YAZARIN DİĞER YAZILARI
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 25 19 3 3 52 19 60 +33
2 Fenerbahçe 24 17 4 3 61 26 54 +35
3 Beşiktaş 25 14 4 7 45 25 49 +20
4 Adana Demirspor 25 12 4 9 47 27 45 +20
5 Trabzonspor 25 13 7 5 42 32 44 +10
6 Başakşehir FK 24 12 7 5 34 26 41 +8
7 Kayserispor 25 12 11 2 39 36 38 +3
8 Konyaspor 25 8 7 10 29 27 34 +2
9 Fatih Karagümrük 24 7 7 10 51 47 31 +4
10 Antalyaspor 25 8 13 4 32 40 28 -8
11 Alanyaspor 25 7 11 7 35 46 28 -11
12 Sivasspor 25 7 12 6 31 38 27 -7
13 Kasımpaşa 25 7 13 5 31 44 26 -13
14 Gaziantep FK 25 6 12 7 31 39 25 -8
15 MKE Ankaragücü 24 7 13 4 27 37 25 -10
16 İstanbulspor 24 7 14 3 27 48 24 -21
17 Giresunspor 24 5 11 8 23 42 23 -19
18 Hatayspor 24 6 13 5 19 47 23 -28
19 Ümraniyespor 25 5 13 7 33 43 22 -10
Takım O G M B A Y P AV
1 Samsunspor 27 16 2 9 48 19 57 +29
2 Eyüpspor 26 16 5 5 34 18 53 +16
3 Pendikspor 26 13 5 8 40 21 47 +19
4 Keçiörengücü 27 13 6 8 44 32 47 +12
5 Çaykur Rizespor 25 12 3 10 40 20 46 +20
6 Sakaryaspor 26 15 10 1 42 34 46 +8
7 Bodrumspor 27 12 9 6 39 28 42 +11
8 Manisa FK 26 11 6 9 37 29 42 +8
9 Boluspor 26 11 7 8 32 30 41 +2
10 Göztepe 26 11 9 6 26 20 39 +6
11 Bandırmaspor 25 10 8 7 37 40 37 -3
12 Tuzlaspor 27 8 15 4 31 41 28 -10
13 Erzurumspor FK 26 7 12 7 28 35 25 -7
14 Adanaspor 26 6 13 7 32 46 25 -14
15 Altay 27 7 12 7 29 36 24 -7
16 Altınordu 26 5 16 5 22 45 20 -23
17 Gençlerbirliği 26 4 16 6 28 45 18 -17
18 Denizlispor 27 5 17 5 26 47 17 -21
19 Yeni Malatyaspor 26 4 15 7 22 51 16 -29
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 28 18 3 7 56 25 61 +31
2 Van Spor FK 28 17 4 7 40 18 58 +22
3 1461 Trabzon FK 28 16 5 7 39 18 55 +21
4 İskenderunspor A.Ş. 28 16 5 7 41 22 55 +19
5 Bucaspor 1928 28 15 4 9 41 17 54 +24
6 Ankara Demirspor 28 15 6 7 47 22 52 +25
7 Karacabey Belediye Spor 28 13 6 9 37 25 48 +12
8 Zonguldak Kömürspor 28 13 10 5 32 30 44 +2
9 Serik Belediyespor 28 11 8 9 40 31 39 +9
10 Kırklarelispor 28 8 9 11 24 23 35 +1
11 Kırşehir FSK 28 7 9 12 29 30 33 -1
12 Fethiyespor 28 9 13 6 29 38 33 -9
13 Sarıyer 28 7 10 11 30 38 32 -8
14 Etimesgut Belediyespor 28 7 11 10 31 39 31 -8
15 Kastamonuspor 28 8 14 6 28 36 30 -8
16 Adıyaman FK 27 5 14 8 22 40 23 -18
17 Uşak Spor 28 5 17 6 23 48 21 -25
18 Balıkesirspor 28 4 16 8 20 47 17 -27
19 Diyarbekir Spor 27 2 16 9 18 49 15 -31
20 Pazarspor 28 1 17 10 17 48 13 -31
Takım O G M B A Y P AV
1 Yeni Mersin İY 25 15 3 7 32 14 52 +18
2 Belediye Kütahyaspor 25 12 3 10 38 24 46 +14
3 Karaköprü Belediyespor 25 13 6 6 35 21 45 +14
4 52 Orduspor FK 25 13 6 6 38 25 45 +13
5 Belediye Derincespor 25 12 4 9 34 23 45 +11
6 Nevşehir Belediyespor 25 11 6 8 35 28 41 +7
7 Karşıyaka 25 11 7 7 31 21 40 +10
8 1954 Kelkit Bld.Spor 25 7 7 11 21 21 32 0
9 Hacettepe 1945 25 8 11 6 32 34 30 -2
10 Ağrı 1970 Spor 25 7 9 9 19 24 30 -5
11 Elazığspor 25 8 11 6 27 34 30 -7
12 1922 Konyaspor 25 8 12 5 27 37 29 -10
13 Amasyaspor Futbol Kulübü 25 7 11 7 23 32 28 -9
14 Çatalcaspor 25 7 12 6 29 33 27 -4
15 Şile Yıldızspor 25 5 10 10 21 31 25 -10
16 Edirnespor 25 7 16 2 22 36 23 -14
17 Eskişehirspor 25 5 13 7 29 46 22 -17
18 Yomraspor 25 4 13 8 19 28 20 -9
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/04/2023 Başakşehir FK vs MKE Ankaragücü
 01/04/2023 Trabzonspor vs Kayserispor
 01/04/2023 Galatasaray vs Adana Demirspor
 02/04/2023 Ümraniyespor vs Konyaspor
 02/04/2023 Giresunspor vs Alanyaspor
 02/04/2023 Fenerbahçe vs Beşiktaş
 03/04/2023 İstanbulspor vs Fatih Karagümrük
 07/04/2023 Konyaspor vs Antalyaspor
 08/04/2023 MKE Ankaragücü vs İstanbulspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 26/03/2023 Eyüpspor vs Çaykur Rizespor
 28/03/2023 Boluspor vs Samsunspor
 28/03/2023 Altınordu vs Denizlispor
 28/03/2023 Pendikspor vs Keçiörengücü
 29/03/2023 Bandırmaspor vs Bodrumspor
 29/03/2023 Çaykur Rizespor vs Manisa FK
 30/03/2023 Erzurumspor FK vs Altay
 30/03/2023 Sakaryaspor vs Eyüpspor
 01/04/2023 Denizlispor vs Göztepe
 02/04/2023 Keçiörengücü - Göztepe Keçiörengücü ligde evindeki son 9 maçında hiç kaybetmedi  Keçiörengücü yenilmez
 02/04/2023 Samsunspor - Tuzlaspor Samsunspor ligdeki son 18 maçında hiç kaybetmedi  Samsunspor yenilmez
 02/04/2023 Yeni Malatyaspor - Boluspor Yeni Malatyaspor ligdeki son 5 maçını kaybetti  Boluspor kazanır
 02/04/2023 Bodrumspor - Pendikspor Pendikspor ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Pendikspor yenilmez
 02/04/2023 Keçiörengücü - Tuzlaspor Keçiörengücü ligde evindeki son 9 maçında hiç kaybetmedi  Keçiörengücü yenilmez
 02/04/2023 Adanaspor - Boluspor Adanaspor ligde evindeki son 6 maçında hiç kazanamadı  Boluspor yenilmez
 02/04/2023 Yeni Malatyaspor - Altınordu Altınordu ligde deplasmandaki son 8 maçını kaybetti  Yeni Malatyaspor kazanır
 02/04/2023 Yeni Malatyaspor - Altınordu Yeni Malatyaspor ligdeki son 5 maçını kaybetti  Altınordu kazanır
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 29/03/2023 Bucaspor 1928 vs Uşak Spor
 29/03/2023 Etimesgut Belediyespor vs Van Spor FK
 29/03/2023 Karacabey Belediye Spor vs İskenderunspor A.Ş.
 29/03/2023 Kastamonuspor vs Zonguldak Kömürspor
 29/03/2023 Kırşehir Futbol Spor Kulübü vs Fethiyespor
 29/03/2023 Kocaelispor vs 1461 Trabzon FK
 29/03/2023 Sarıyer vs Balıkesirspor
 29/03/2023 Serik Belediyespor vs Pazarspor
 02/04/2023 Van Spor FK vs Kastamonuspor
 02/04/2023 Balıkesirspor vs Bucaspor 1928
 02/04/2023 Diyarbekir Spor - Kocaelispor Diyarbekir Spor ligdeki son 6 maçında hiç kazanamadı  Kocaelispor yenilmez
 02/04/2023 Adıyaman FK - Kocaelispor Adıyaman FK ligdeki son 5 maçını kaybetti  Kocaelispor kazanır
 02/04/2023 Adıyaman FK - Bucaspor 1928 Bucaspor 1928 ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Bucaspor 1928 yenilmez
 02/04/2023 Adıyaman FK - Bucaspor 1928 Adıyaman FK ligdeki son 5 maçını kaybetti  Bucaspor 1928 kazanır
 02/04/2023 Pazarspor - Sarıyer Pazarspor ligdeki son 17 maçında hiç kazanamadı  Sarıyer yenilmez
 02/04/2023 Diyarbekir Spor - Karacabey Belediye Spor Diyarbekir Spor ligdeki son 6 maçında hiç kazanamadı  Karacabey Belediye Spor yenilmez
 02/04/2023 Balıkesirspor - Bucaspor 1928 Balıkesirspor ligdeki son 13 maçında hiç kazanamadı  Bucaspor 1928 yenilmez
 02/04/2023 İskenderunspor A.Ş. - Etimesgut Belediyespor İskenderunspor A.Ş. ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  İskenderunspor A.Ş. yenilmez
 02/04/2023 Balıkesirspor - Bucaspor 1928 Bucaspor 1928 ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Bucaspor 1928 yenilmez
 02/04/2023 1461 Trabzon FK - Kırşehir Futbol Spor Kulübü 1461 Trabzon FK ligde evindeki son 7 maçında hiç kaybetmedi  1461 Trabzon FK yenilmez
 02/04/2023 Kırklarelispor - Uşak Spor Uşak Spor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı  Kırklarelispor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/04/2023 Çatalcaspor vs Şile Yıldızspor
 01/04/2023 Yeni Mersin İdman Yurdu vs Belediye Derincespor
 01/04/2023 Yomraspor vs Eskişehirspor
 02/04/2023 Ağrı 1970 Spor vs Hacettepe 1945
 02/04/2023 Amasyaspor Futbol Kulübü vs Karaköprü Belediyespor
 02/04/2023 Belediye Kütahyaspor vs Nevşehir Belediyespor
 02/04/2023 Elazığspor vs Edirnespor
 02/04/2023 1954 Kelkit Bld.Spor vs Karşıyaka
 02/04/2023 52 Orduspor FK vs 1922 Konyaspor
 02/04/2023 Belediye Kütahyaspor - Nevşehir Belediyespor Belediye Kütahyaspor ligdeki son 11 maçında hiç kaybetmedi  Belediye Kütahyaspor yenilmez
HABER ARŞİVİ
GAZETEMİZ
Tüm Anketler
Web sitemize nasıl ulaştınız?
ŞANS OYUNLARI
BİZİ TAKİP EDİN
  • YUKARI