Ali Rıza AKSIN

Güncelleme: 19-08-2020 20:39:00 19-08-2020 19:22:00

TURNA /ALİ

"Turnalar Ali’mi görmediniz mi?"

Aleviler habire Ali'yi sorarlar. Kimdir bu Ali?

Kaybedilen, yassı çekilen, bir türlü unutulamayan Ali kimdir?

Bu arayışta, bu soruşta, bir suçluluk, bir riya, bir pişmanlık var gibi.

Ali'yle aynı soydan, aynı kandan, aynı dilden gelenlerden göremediğimiz bir acı, bir serzeniş, bir kendini paralama halidir bu.

Yana yakıla aradığımız, uçan kuştan, esen yelden sorduğumuz, üstüne türkü yaktığımız Ali kim?

Bu soruya verilecek yanıt bizi tarihin derinliklerindeki Ali’ye götürecektir. Turna, saflığın, bereketin, mutluluğun, refahın müjdeleyicisi sayıldığı gibi, temizliğin, vefanın, sadakatin, sabrın, kardeşliğin, özgürlüğün ve onurun dasimgesi olarak kabul edilir. Turna tek eşli, sadık bir kuştur. Sürü içinde bile eşi ile uçar. Harama gözü kaymaz. Dahası, eşi ölen turna hayata küser, yaşamına son verir, adeta intihar eder.

Üstelik ötüşü de acılıdır, gönül telini titretir. O öttükçe “Ali’nin sesi” duyulur. Kim bu Ali?

Tarihin derinliklerinde kaybettiğimiz Ali olmasın mı? Turnanın avazıyla özdeştirdiğimiz Alimiz olmasın mı?

Çünkü turna, kutsallığı, melekliği, tanrıyı sembolüze edegelmiştir.

Bir de turnalar komünaldır; sen ben kavgası bilmezler. Uçuşları bile ters V şeklindedir. Bu uçuş formu, hem havayı yaracak, hem de öndekinin kanat çırpışı ile oluşan hava akımı en arkadakini dinlendirecektir. Yorulan arkaya geçer. Turnalar, Alevilik kültüründe önemli bir yere sahipler.

Alevilikte ve Bektaşilikte güvercin ve turnanın kutsal olduğuna inanılır.

Bu kuşlar, Aleviliğin simgesi haline gelmiş, cem ve semlerde önemli bir yer tutarlar. Özellikle "Ali’yi" temsil ettiğine inanılır ve turnaların normal bir kuş olmadığı düşünülür. Turnalar, o estetikleri ve endamları ile baş tacı edilen kuşlar arasında ilk sırayı alırlar.

Bu özellikleri ile Amerikan yerlilerinin totemlerinde, Rus şarkılarında, yerli dans kültüründe ve Yunan mitlerinde karşımıza çıkarlar. Turnaların diğer bir özelliği ise, çiftleşme esnasında birbirlerini etkilemek için ilginç hareketlerde bulunmalarıdır. İki adet yumurta yaparlar. Eşler sırasıyla kuluçkaya yatarak bir birlerine yardımcı olurlar. Sürü halinde uçarlar. Genelde göç ederlerken ’’V’’şeklinde bir görüntü yansıtırlar. Turna havada en uzun kalan kuş olduğu için haberci diye algılanmıştır. "Ali" ondan sorulmuş, sevgili ondan sorulmuş, sıla ondan sorulmuştur.

"Pir Sultan’ım eydür konup göçelim Gelin kevser şarabından içelim Ali’nin uğruna serden geçelim Turnalar Ali’mi görmediniz mi?"

"Allı Durnam Bizim Ele Varırsan Şeker Söyle, Kaymak Söyle, Bal Söyle Eğer Bizi Sual Eden Olursa Boynu Bükük, Benzi Soluk Yar Söyle"

"Bitti m'ola Sam ilinin hurmasi Gitti m'ola ala gözün sürmesi Bagdat'in Basra'nin telli turnası Turna yardan haber geldi eylenme"

Turnaların Ali'ye benzetilmesi, doğayı kutsayan Aleviliğin Ay kültü ile olan ilişkisindendir. Ay, bereketin, toprağın, kadının, yardımlaşmanın, eşitliğin sembolüdür. "Ay Ali, Gün Muhammed" söylencesinin değişik çağlarda, değişik simgelerle ifade edilişidir.

Bazan Ali güneş kültünü önemseyenlerin aslanı olur. Güneşin, yani ışığın koruyucusu görevini yüklenir.

Mezopotamya'nın ve Ortadoğu'nun antik medeniyetlerinde Güneş ile aslan hep yan yanadır.

Ezidilerde Ay, yılan simgesi ile güneşin emrine girip baş melek konumuna yükselir. Ocaklara, evlere, dergahlara bekçi olur. Güneş kültüne kurban edilen Aydır. Mezopotamyada, Anadoluda, Ortadoğu’da ihanet edip öldürdüğümüz Şahmerandır.

Sümerler'de Ali, Hava Tanrısı Enlil'dir. Kanatlıdır. Aslan, kuş görünümündedir. Hititlerde yağmuru yağdıran ve rızık dağıtan Gök-Fırtına tanrısı Tarhundur. Hurrilerde aynı özelliklerle Tanrı Teşup olarak karşımıza çıkar. Yunanistan'da Tanrı Zeustur. Asıl adı Şahımerdandır.

İnsanın şahı anlamında, yetkin, kamil demektir. Alevilerin bakışıyla Arabistan'ın Alisi, bazan Tanrının kendisi, bazan tanrının bekçisidir (aslanıdır). Güneşin (Muhammed'in) koruyucusu, rızkın, adaletin ve eşitliğin dağıtıcısı olur. Göbeklitepe'nin ve sonraki antik çağların bütün özelliklerini Arabistana taşır. Ama Alevilerin gerçek Alisi Arabistandaki Ali'ye benzemekte hiç mi hiç hoşnut değildir. Küskündür, kırgındır...

Vicdanımıza, gönül kulağımıza her daim fısıldar: "Kurtarın beni!" Turnanın figanı, unuttuğumuz, gömdüğümüz Ali’nin figanıdır. Dolayısıyla bizim de figanımızdır. Depreşen vicdanımızdır.

Aşk ile...

Bu yazı 1583 defa okunmuştur.

YORUMLAR 0 Yorum YORUM YAP

Bu Yazı'ya ilk yorum yapan siz olun.

FACEBOOK YORUM

Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Dersim Ovacık’ta mantar toplamaya g..

Acun Ilıcalı iş vermediği için inti..

Kontrolden çıkan Long March 5B tipi..

Viyana’da Dersim Şehitleri için 200..

Belçika’da sokağa çıkma kısıtlamala..

İskoçya'da parlamento seçimlerini b..

Verilen sözler unutuldu Cemil Kırba..

Fas’ın Kazablanka kentinde Halime K..

Şanlıurfa Devlet Hastanesi'nde işit..

Çete lideri Sedat Peker’in Derin de..

Sedat Peker: Bana operasyonu Mehme..

Savcı Sayan koronavirüse yakalandı..

Jandarma’dan 'Sedat Peker' açıklama..

Furkan Vakfı Başkanı Alparslan Kuyt..

Lice’de operasyonda yaşamını yitird..

Fas’ın Kazablanka kentinde Halime K..

Şanlıurfa Devlet Hastanesi'nde işit..

Urfa’da “Tam kapanma” kararını prot..

Oyuncu Pelin Akil’i oruç tutmadığı ..

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Zap ope..

'Amed başkentimiz' diyen Ersin Kork..

PUAN DURUMU

	Takım	O	G	M	B	A	Y	P	AV
1	Beşiktaş	37	25	6	6	85	38	81	+47
2	Fenerbahçe	37	23	7	7	67	37	76	+30
3	Galatasaray	37	23	8	6	70	33	75	+37
4	Trabzonspor	37	17	7	13	45	34	64	+11
5	Sivasspor	37	14	7	16	50	41	58	+9
6	Alanyaspor	38	16	13	9	55	42	57	+13
7	Hatayspor	37	16	12	9	60	51	57	+9
8	Gaziantep FK	37	14	11	12	54	46	54	+8
9	Göztepe	37	13	12	12	55	51	51	+4
10	Fatih Karagümrük	37	13	12	12	52	49	51	+3
11	Konyaspor	37	11	14	12	47	47	45	0
12	Çaykur Rizespor	37	11	14	12	48	59	45	-11
13	Antalyaspor	38	9	13	16	40	53	43	-13
14	Başakşehir FK	37	11	16	10	41	55	43	-14
15	Yeni Malatyaspor	37	9	14	14	43	49	41	-6
16	Kasımpaşa	37	10	17	10	42	54	40	-12
17	Kayserispor	37	9	16	12	34	50	39	-16
18	MKE Ankaragücü	37	10	19	8	44	59	38	-15
19	BB Erzurumspor	38	9	19	10	41	65	37	-24
20	Gençlerbirliği	37	9	20	8	37	66	35	-29
21	Denizlispor	37	6	21	10	36	67	28	-31

	Takım	O	G	M	B	A	Y	P	AV
1	Adana Demirspor	33	20	6	7	60	26	67	+34
2	Giresunspor	33	20	6	7	52	24	67	+28
3	Samsunspor	33	19	4	10	56	30	67	+26
4	İstanbulspor	33	18	8	7	60	34	61	+26
5	Altay	33	19	11	3	62	36	60	+26
6	Altınordu	33	16	8	9	53	45	57	+8
7	Ankara Keçiörengücü	33	16	10	7	46	28	55	+18
8	Ümraniyespor	33	14	11	8	45	42	50	+3
9	Tuzlaspor	33	14	14	5	45	51	47	-6
10	Bursaspor	33	14	15	4	56	54	46	+2
11	Bandırmaspor	33	12	15	6	45	47	42	-2
12	Boluspor	33	11	16	6	35	41	39	-6
13	Balıkesirspor	33	9	16	8	35	48	35	-13
14	Adanaspor	33	9	17	7	44	53	34	-9
15	Menemenspor	33	7	13	13	37	58	34	-21
16	Akhisarspor	33	8	20	5	35	58	29	-23
17	Ankaraspor	33	6	19	8	33	59	26	-26
18	Eskişehirspor	33	1	24	8	23	88	8	-65

	Takım	O	G	M	B	A	Y	P	AV
1	Eyüpspor	37	27	2	8	81	25	89	+56
2	Sakaryaspor	37	20	5	12	70	35	72	+35
3	Kırşehir Belediyespor	37	21	8	8	55	30	71	+25
4	Van Spor	37	21	10	6	59	34	69	+25
5	Kırklarelispor	37	18	6	13	59	32	67	+27
6	Bodrumspor	37	18	11	8	80	48	62	+32
7	Etimesgut Belediyespor	37	18	12	7	62	34	61	+28
8	Karacabey Belediyespor	37	14	12	11	50	40	53	+10
9	Turgutluspor	37	16	16	5	44	56	53	-12
10	Pendikspor	37	15	16	6	64	51	51	+13
11	Serik Belediyespor	37	12	11	14	48	48	50	0
12	Pazarspor	37	15	17	5	60	62	50	-2
13	Tarsus İdman Yurdu	37	13	14	10	56	54	49	+2
14	Bayburt Özel İdare Spor	37	14	18	5	50	59	47	-9
15	Sivas Belediyespor	37	10	14	13	56	53	43	+3
16	1922 Konyaspor	37	10	18	9	45	49	39	-4
17	Kastamonuspor	37	8	17	12	31	54	36	-23
18	Elazığspor	37	10	21	6	56	83	33	-27
19	Mamak FK	37	6	25	6	32	118	24	-86
20	Kardemir Karabükspor	37	1	34	2	14	107	2	-93

	Takım	O	G	M	B	A	Y	P	AV
1	Diyarbekirspor	30	20	2	8	43	18	68	+25
2	1928 Bucaspor	30	20	3	7	58	18	67	+40
3	Yeşilyurt Belediyespor	30	17	8	5	50	27	56	+23
4	Ofspor	30	14	5	11	43	31	53	+12
5	Arnavutköy Belediye	30	13	8	9	40	29	48	+11
6	Edirnespor	30	12	9	9	34	31	45	+3
7	Belediye Derincespor	29	10	9	10	38	29	40	+9
8	Artvin Hopaspor	30	10	11	9	41	44	39	-3
9	Fatsa Belediyespor	30	10	12	8	22	31	38	-9
10	Kızılcabölükspor	30	9	11	10	34	33	37	+1
11	Nevşehir Belediyespor	30	9	14	7	31	31	34	0
12	Çankaya FK	30	10	16	4	28	48	34	-20
13	1877 Alemdağspor	30	9	15	6	37	48	33	-11
14	Antalya Kemerspor	30	7	17	6	27	50	27	-23
15	Payasspor	29	5	16	8	29	53	23	-24
16	Manisaspor	30	1	20	9	22	56	12	-34

Tarih	Ev Sahibi	Sonuç	Konuk Takım
08/05/2021	BB Erzurumspor	vs	Kasımpaşa
08/05/2021	Çaykur Rizespor	vs	Yeni Malatyaspor
08/05/2021	Fatih Karagümrük	vs	Gençlerbirliği
08/05/2021	Galatasaray	vs	Beşiktaş
08/05/2021	Göztepe	vs	Konyaspor
08/05/2021	Hatayspor	vs	Denizlispor
08/05/2021	Kayserispor	vs	Gaziantep FK
08/05/2021	MKE Ankaragücü	vs	Fenerbahçe
08/05/2021	Sivasspor	vs	Başakşehir FK
08/05/2021	Trabzonspor	vs	Antalyaspor
08/05/2021	Trabzonspor - Antalyaspor	Trabzonspor ligdeki son 9 maçında hiç kaybetmedi	Trabzonspor yenilmez
11/05/2021	Yeni Malatyaspor - Hatayspor	Yeni Malatyaspor ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi	Yeni Malatyaspor yenilmez
11/05/2021	Başakşehir FK - Kayserispor	Kayserispor ligde deplasmandaki son 5 maçında hiç kazanamadı	Başakşehir FK yenilmez
11/05/2021	Konyaspor - Trabzonspor	Konyaspor ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi	Konyaspor yenilmez
11/05/2021	Kasımpaşa - MKE Ankaragücü	MKE Ankaragücü ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı	Kasımpaşa yenilmez
11/05/2021	Yeni Malatyaspor - Hatayspor	Hatayspor ligde deplasmandaki son 6 maçında hiç kazanamadı	Yeni Malatyaspor yenilmez
11/05/2021	Denizlispor - Galatasaray	Galatasaray ligdeki son 6 maçında hiç kaybetmedi	Galatasaray yenilmez
11/05/2021	Beşiktaş - Fatih Karagümrük	Fatih Karagümrük ligde deplasmandaki son 7 maçında hiç kazanamadı	Beşiktaş yenilmez
11/05/2021	Beşiktaş - Fatih Karagümrük	Beşiktaş ligde evindeki son 8 maçında hiç kaybetmedi	Beşiktaş yenilmez
11/05/2021	Fenerbahçe - Sivasspor	Fenerbahçe ligdeki son 8 maçında hiç kaybetmedi	Fenerbahçe yenilmez
11/05/2021	Denizlispor - Galatasaray	Denizlispor ligdeki son 10 maçında hiç kazanamadı	Galatasaray yenilmez
11/05/2021	Konyaspor - Trabzonspor	Trabzonspor ligde deplasmandaki son 16 maçında hiç kaybetmedi	Trabzonspor yenilmez
11/05/2021	Fenerbahçe - Sivasspor	Sivasspor ligdeki son 16 maçında hiç kaybetmedi	Sivasspor yenilmez

Tarih	Ev Sahibi	Sonuç	Konuk Takım
07/05/2021	Boluspor	vs	Eskişehirspor
07/05/2021	Akhisarspor	vs	Ümraniyespor
09/05/2021	Altay	vs	Bandırmaspor
09/05/2021	Ankaraspor	vs	İstanbulspor
09/05/2021	Balıkesirspor	vs	Altınordu
09/05/2021	Bursaspor	vs	Ankara Keçiörengücü
09/05/2021	Adanaspor	vs	Samsunspor
09/05/2021	Menemenspor	vs	Adana Demirspor
09/05/2021	Tuzlaspor	vs	Giresunspor

Tarih	Ev Sahibi	Sonuç	Konuk Takım
08/05/2021	Bayburt Özel İdare Spor	vs	Pendikspor
08/05/2021	Etimesgut Belediyespor	vs	Karacabey Belediyespor
08/05/2021	Elazığspor	vs	Sivas Belediyespor
08/05/2021	Eyüpspor	vs	Van Spor
08/05/2021	Kardemir Karabükspor	vs	Kırşehir Belediyespor
08/05/2021	Kastamonuspor	vs	Sakaryaspor
08/05/2021	Serik Belediyespor	vs	Mamak FK
08/05/2021	Tarsus İdman Yurdu	vs	Kırklarelispor
08/05/2021	Turgutluspor	vs	Bodrumspor
08/05/2021	1922 Konyaspor	vs	Pazarspor

Tarih	Ev Sahibi	Sonuç	Konuk Takım
01/05/2021	1877 Alemdağspor	0 - 0	Edirnespor
01/05/2021	Arnavutköy Belediye	0 - 0	Diyarbekirspor
01/05/2021	Manisaspor	1 - 2	Ofspor
01/05/2021	Artvin Hopaspor	1 - 0	Fatsa Belediyespor
01/05/2021	Kızılcabölükspor	0 - 1	Yeşilyurt Belediyespor
01/05/2021	Nevşehir Belediyespor	1 - 2	Çankaya FK
01/05/2021	1928 Bucaspor	3 - 0	Antalya Kemerspor
25/04/2021	Ofspor	0 - 0	Arnavutköy Belediye