Nurettin Altundal Yazdı: Allah İle Hak Arasındaki Fark

Altundal, 2020 yılında, Aşure günü vesilesiyle pek çok Alevi'nin "Allah kabul etsin" demesi üzerine bir yazı paylaşmıştım ve "Hak" kavramından bahsetmiştim. Bu yazıyı paylaşmamın ardından bazı canlar "Allah ile Hak arasındaki fark nedir?" diye sordular. Bu soruya verdiğim cevabı ve bu farkın günümüzde ne kadar önemli olduğunu çeşitli örneklerle açıklayarak paylaşmak istiyorum.

Alevilikte HAK Kavramı

Alevilikte "Hak" kavramı derin bir anlam taşır ve insanın kendi özünü Hak'ta görmesi, Hak ile bütünleşmesi anlamına gelir. Hallac-ı Mansur’un "Enel Hak" (Ben Hak’kım) demesi, insanın kendi hakikatını, gerçeğini bulma ve Hak ile birleşme yolculuğuna işaret eder. Alevi Yol’unda Hak, insan, doğa ve Tanrı'nın bir bütün olarak var oluşunu temsil eder. Alevilik, "Hak Yolu" olarak tanımlanır ve bu yolun özü insana, Tanrı’ya ve doğaya dayanır.

Işık ve Hak İlişkisi

Alevilikte "Hak", ışığın kendisidir ve bu ışığa ulaşmak, insanın ömrü boyunca sürdürdüğü bir yolculuktur. Alevi inancında hayatın ölümsüz olduğuna ve "Hak’a yürüyen" canların yeniden doğacağına inanılır. Bu nedenle, Alevi ritüellerinde Hak kavramı sıkça kullanılır ve bu kavram, Alevi ibadetinin temel taşlarından biridir. Hak, ışığın temsilcisidir ve her Alevi, yaşamını Hak ve doğruluk üzerine kurar.

Allah ve Hak Kavramlarının Tarihsel Ayrımı

Alevi ritüellerinde kullanılan "Hak" kavramı, İslam’daki "Allah" kavramıyla karıştırılmamalıdır. Cumhuriyet dönemine kadar Alevi inancında "Allah" ve "Tanrı" kavramları pek az kullanılmış, daha sonra bu kavramlar Aleviliğe asimilasyon ve yozlaştırma politikaları ile dahil edilmiştir. İslam'daki "Allah" kavramı, tanımlanamaz, şekilsiz ve tartışılamaz bir varlık olarak kabul edilirken, Alevi inancında "Hak", insana ve doğaya somut bir şekilde yansıtılır. Aleviler için en yüce varlık insandır ve Tanrı, insan suretinde vücut bulmuştur.

Alevi İnancında İnsan ve Tanrı İlişkisi

Alevi inancında insan, Tanrı ile eşdeğer görülür ve Tanrı insan suretinde vücut bulmuştur. Yunus Emre'nin dediği gibi, "Evvel benem, ahir benem, canlara can olan benem." Bu anlayış, insanın en yüce varlık olduğu, Tanrı’nın insanın içinde vücut bulduğu inancını pekiştirir. İslam’da ise insan yalnızca Tanrı'nın bir kuludur ve Tanrı ile eşit görülmesi büyük bir günah, yani şirk sayılır.

Alevilik, insanı merkeze alan ve Hak'la bütünleşmeyi hedefleyen bir inanç sistemidir. Bu inançta insan, doğa ve Tanrı bir bütündür ve bu bütünlük, "Hak" kavramı ile ifade edilir. İslam'daki Allah kavramı ise bu anlamda Alevilikteki Hak kavramı ile bağdaşmaz. Alevi inancında Hak, insana ve insanın özüne yönelik bir yolculuktur ve bu yolculuk binlerce yıldır sürmektedir.

@welgmedya.com