Halepçe yaşanan insanlık suçu Katliamın 35. yılındayız

Irak’ın Halepçe şehrinde 35 yıl önce bir insanlık suçu işlendi. 16 Mart 1988’de Irak’ta Baas iktidarı ve Saddam Hüseyin, kimyasal ve biyolojik silahlar kullanarak kadın, çocuk, yaşlı, genç 5 bini aşkın Halepçeli Kürt’ü katletti, onbinlercesini de sakat bıraktı.
 Tarih: 16-03-2023 10:48:58   Güncelleme: 16-03-2023 10:57:58
Halepçe yaşanan insanlık suçu Katliamın 35. yılındayız

WELG | Saddam Rejimi, Irak Kürdistan Bölgesi’nin İran sınırı yakınlarında bulunan Halepçe kentini 16 Mart 1988’de zehirli gazlarla 3 gün boyunca yoğun bombardıman altına aldı. “Halepçe Katliamı” olarak tarihe geçen katliamda yapılan bombardımanda binlerce insan evlerinde ve sokaklarda can verdi. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 5 bini aşkın insanın yaşamını yitirdiğini, 7 binden fazla kişi yaralandığını ve onbinlercesinin ise sakatlandığını açıklarken, Irak Savaşı’ndan sonra bölgeye giren yabancılar tarafından bu rakamın daha da büyük olduğu belirtildi.

 

Halepçe Katliamı bombalar arasında annesine koşan bir çocuğun dilinden dökülen “Dayê bêhna sêva tê’ (Anne elma kokusu geliyor)” cümlesiyle ve gazeteci Ramazan Öztürk’ün, “Sessiz Tanık” adını verdiği fotoğrafıyla hafızalara kazındı.

Bombardıman öncesinde 75 bin civarında nüfusa sahip Halepçe’den geriye yıkık bir şehir kalırken, Halepçe’nin büyük bölümü bombardıman sonra boşaldı. On binlerce kişi yakınlarını dahi toprağa veremeden, İran ile Türkiye’ye geçmeye çalıştı. Çok sayıda kişi de yolda ya da yerleştirildikleri kamplarda açlık ve susuzluktan yaşamını yitirdi.

Katliamdan sonra Halepçe’ye giden gazetecilerin objektiflerine yansıyan görüntüler trajedinin boyutunu gösteriyordu. Çoğu kadın ve çocuk olmak üzere evlerin avlularında, kapıların eşiklerinde römorkların içinde, tarlaların ortasında ve yolların kenarında yanmış yüzlerce ceset vardı. Katliamdan sonra Halepçe’ye ilk gidenlerden Ramazan Öztürk’ün çektiği fotoğrafta bombardıman sırasında oğlunu alıp kaçmak isterken bir merdiven başında düşüp yaşamını yitiren Ömer Xawir yer alıyordu. Bu fotoğraf Halepçe trajedisinin de sembolü olmuştu. Bu fotoğraftan sonra Halepçe’de Ömer Xawir’in büstü de yapıldı. Fotoğrafın sahibi Ramazan Öztürk, yıllar sonra Halepçe’ye gidip büstü yapan heykeltıraşa “Neden Ömer Xawir?” diye sorduğunda heykeltıraş da “Ömer Xawir ölürken bile çocuğuna ağırlığını vermemek için kolundan destek almış. Son nefesini verirken bile o koruma duygusuyla, babalık duygusuyla hareket etmiş” diyor.

KOŞUYORLAR, NEFES ALAMAZ DURUMA GELİP ÖLÜYORLARDI

Evlerinin sığınağında saklanan Halepçeli genç bir kadın, “Önce helikopterler geldi, sonra uçaklar. Bir bir atıldı bombalar. Başlangıçta çöp gibi kötü bir kokuydu. Sonra elma kokusu gibi güzel bir kokuya dönüştü. Ardından yumurta gibi koktu. Dışarı baktım. Çok sessizdi, ama hayvanlar ölüyordu. Koyunlar ve keçiler ölüyordu. Gözlerimiz gittikçe kızarıyordu ve bazılarımızın gözleri yaşarıyordu. Kaçmaya karar verdik. İneğimiz bir köşede yatıyordu. Koşuyormuş gibi hızlı hızlı nefes alıyorduk. Sonbahardaymışız gibi ağaçların yaprakları dökülüyordu. Her tarafta insanlar ölüyordu. Bir çocuk daha ileri gidemeyecek duruma geldiğinde korkudan çılgına dönen ebeveynleri çocuğu yolun kenarında bırakıyorlardı. Aynı şekilde yaşlılar da bırakılıyordu. Koşuyorlar, nefes alamaz duruma geliyorlar ve ölüyorlardı” diye anlatıyordu.

KATLİAM, 2010’DA SOYKIRIM OLARAK KABUL EDİLDİ

Enfal Harekatı kapsamındaki uygulamalar ve Halepçe Katliamı Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi ve Uluslararası Ceza Mahkemesinin Roma Statüsü’ne göre yapılan soykırım tanımına da uyuyor. Bu nedenle Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonra Halepçe Katliamı, 1 Mart 2010 yılında Irak Yüksek Ceza Mahkemesi tarafından soykırım olarak kabul edildi. Sonraki süreçte Irak Meclisi ve Irak Kürdistan Bölgesi Meclisi de Halepçe’yi soykırım olarak tanımıştır. Bugün Halepçe’nin içinde yer aldığı Enfal Katliamı da, Norveç, İsveç ve İngiltere tarafından “Kürt soykırımı” olarak kabul ediliyor. Türkiye’de de Enfal ve Halepçe katliamının TBMM tarafından soykırım olarak karar altına alınması amacıyla kanun teklifleri veriliyor.

SADDAM HÜSEYİN VE HASAN ALİ MECİD İDAM EDİLDİ

Baas rejimi yıkıldıktan sonra Saddam Hüseyin ve Hasan Ali Mecid, Enfal Katliamı’ndan yargılandı. Duceyl Katliamı’ndan dolayı ölüm cezasına çarptırılan Saddam Hüseyin, 5 Kasım 2006 tarihinde asılarak idam edildi. Mecid ise, “İnsanlığa karşı suç işlemek ve soykırım” suçlarından yargılandığı davada 24 Haziran 2007’de ölüm cezasına çarptırıldı. Mecid’in cezası, 25 Ocak 2010’da infaz edildi. Mecid’in idam kararının imzalandığı kalem ve asıldığı ip Halepçe’deki müzede sergileniyor.

@welgmedya.com

  Bu haber 465 defa okunmuştur.
  YORUMLAR 0 Yorum YORUM YAP
Bu Haber'e ilk yorum yapan siz olun.
  FACEBOOK YORUM
Yorum
  DİĞER DÜNYA Haberleri
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Fenerbahçe 5 5 0 0 9 3 15 +6
2 Galatasaray 5 4 0 1 11 3 13 +8
3 Çaykur Rizespor 6 3 1 2 8 6 11 +2
4 Hatayspor 6 2 0 4 11 6 10 +5
5 Beşiktaş 5 3 1 1 6 5 10 +1
6 Trabzonspor 6 3 3 0 13 9 9 +4
7 Kayserispor 6 2 1 3 7 5 9 +2
8 Konyaspor 6 2 1 3 7 5 9 +2
9 Kasımpaşa 6 2 1 3 10 12 9 -2
10 Adana Demirspor 5 2 1 2 10 7 8 +3
11 Alanyaspor 6 1 1 4 6 5 7 +1
12 MKE Ankaragücü 6 1 2 3 8 8 6 0
13 Antalyaspor 6 1 2 3 7 7 6 0
14 Fatih Karagümrük 6 1 2 3 4 4 6 0
15 Sivasspor 6 1 2 3 7 9 6 -2
16 Pendikspor 6 0 2 4 5 12 4 -7
17 Başakşehir FK 5 1 4 0 3 7 3 -4
18 Gaziantep FK 6 1 5 0 4 12 3 -8
19 İstanbulspor 4 0 2 2 2 6 2 -4
20 Samsunspor 5 0 4 1 4 11 1 -7
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 6 6 0 0 16 2 18 +14
2 Bandırmaspor 6 3 0 3 10 4 12 +6
3 Çorum FK 6 4 2 0 9 4 12 +5
4 Kocaelispor 6 4 2 0 9 7 12 +2
5 Bodrumspor 6 3 1 2 8 2 11 +6
6 Manisa FK 6 3 1 2 8 2 11 +6
7 Keçiörengücü 6 3 1 2 6 2 11 +4
8 Gençlerbirliği 6 3 2 1 6 8 10 -2
9 Göztepe 6 2 2 2 4 4 8 0
10 Şanlıurfaspor 6 2 2 2 5 7 8 -2
11 Erzurumspor FK 6 1 2 3 6 4 6 +2
12 Adanaspor 6 2 4 0 5 7 6 -2
13 Boluspor 6 1 2 3 4 6 6 -2
14 Sakaryaspor 6 1 3 2 3 7 5 -4
15 Giresunspor 6 1 4 1 4 8 4 -4
16 Altay 6 1 4 1 5 11 4 -6
17 Tuzlaspor 6 1 5 0 3 16 3 -13
18 Ümraniyespor 6 0 4 2 2 12 2 -10
Takım O G M B A Y P AV
1 Van Spor FK 5 5 0 0 9 2 15 +7
2 Esenler Erokspor 4 4 0 0 9 1 12 +8
3 Nazilli Belediyespor 5 4 1 0 8 6 12 +2
4 Diyarbekir Spor 5 3 0 2 6 2 11 +4
5 Ankaraspor 5 3 1 1 7 3 10 +4
6 Yeni Mersin İdman Yurdu 5 2 0 3 6 3 9 +3
7 Ankara Demirspor 5 3 2 0 7 8 9 -1
8 Bucaspor 1928 5 2 1 2 6 4 8 +2
9 1461 Trabzon FK 4 2 1 1 5 1 7 +4
10 Bursaspor 5 1 2 2 4 5 5 -1
11 Hes İlaç Afyonspor 5 1 2 2 4 7 5 -3
12 Karacabey Belediye Spor 5 1 3 1 3 4 4 -1
13 Adıyaman FK 5 1 3 1 3 6 4 -3
14 Serik Belediyespor 5 1 3 1 1 4 4 -3
15 Beyoğlu Yeniçarşıspor 4 1 3 0 3 5 3 -2
16 Zonguldak Kömürspor 4 0 2 2 1 4 2 -3
17 Kırşehir Futbol SK 5 0 3 2 4 10 2 -6
18 Altınordu 4 0 3 1 5 8 1 -3
19 Kırklarelispor 5 0 4 1 2 10 1 -8
Takım O G M B A Y P AV
1 K.Çekmece Sinopspor 3 2 0 1 6 2 7 +4
2 Aliağa Futbol A.Ş. 3 2 0 1 4 1 7 +3
3 52 Orduspor FK 3 1 0 2 4 1 5 +3
4 Ayvalıkgücü Belediyespor 3 1 0 2 4 3 5 +1
5 Mardin 1969 Spor 3 1 1 1 5 3 4 +2
6 Kepezspor FAŞ 2 1 0 1 3 1 4 +2
7 Artvin Hopaspor 2 1 0 1 2 1 4 +1
8 Karabük İdmanyurdu Spor 3 1 1 1 4 5 4 -1
9 İnegöl Kafkas GK 3 1 1 1 3 4 4 -1
10 Talasgücü Belediyespor 3 1 2 0 5 5 3 0
11 Kırıkkalegücü FK 2 1 1 0 2 3 3 -1
12 Tarsus İdman Yurdu 3 1 2 0 4 9 3 -5
13 Edirnespor 3 0 2 1 2 4 1 -2
14 Malatya Arguvanspor 3 0 2 1 0 2 1 -2
15 Gümüşhanespor 3 0 2 1 2 6 1 -4
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 26/09/2023 İstanbulspor vs Galatasaray
 27/09/2023 Adana Demirspor vs Beşiktaş
 28/09/2023 Fenerbahçe vs Başakşehir FK
 29/09/2023 Samsunspor vs Gaziantep FK
 30/09/2023 Sivasspor vs Hatayspor
 30/09/2023 İstanbulspor vs Antalyaspor
 30/09/2023 Trabzonspor vs Pendikspor
 30/09/2023 Galatasaray vs MKE Ankaragücü
 01/10/2023 Fatih Karagümrük vs Kasımpaşa
 01/10/2023 Fenerbahçe vs Çaykur Rizespor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 29/09/2023 Ümraniyespor vs Bandırmaspor
 30/09/2023 Tuzlaspor vs Şanlıurfaspor
 30/09/2023 Giresunspor vs Altay
 30/09/2023 Gençlerbirliği vs Manisa FK
 01/10/2023 Bodrumspor vs Çorum FK
 01/10/2023 Erzurumspor FK vs Boluspor
 01/10/2023 Kocaelispor vs Keçiörengücü
 01/10/2023 Sakaryaspor vs Eyüpspor
 02/10/2023 Göztepe vs Adanaspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/10/2023 Diyarbekir Spor vs 1461 Trabzon FK
 01/10/2023 Van Spor FK vs Zonguldak Kömürspor
 01/10/2023 Ankaraspor vs Serik Belediyespor
 01/10/2023 Altınordu vs Bucaspor 1928
 01/10/2023 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs Bursaspor
 01/10/2023 Nazilli Belediyespor vs Adıyaman FK
 01/10/2023 Hes İlaç Afyonspor vs Esenler Erokspor
 01/10/2023 Karacabey Belediye Spor vs Kırşehir Futbol SK
 01/10/2023 Yeni Mersin İdman Yurdu vs Kırklarelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/10/2023 K.Çekmece Sinopspor vs Mardin 1969 Spor
 01/10/2023 Artvin Hopaspor vs Tarsus İdman Yurdu
 01/10/2023 Talasgücü Belediyespor vs Gümüşhanespor
 01/10/2023 Edirnespor vs Kepezspor FAŞ
 01/10/2023 İnegöl Kafkas GK vs Kırıkkalegücü FK
 01/10/2023 Karabük İdmanyurdu Spor vs Aliağa Futbol A.Ş.
 01/10/2023 52 Orduspor FK vs Ayvalıkgücü Belediyespor
HABER ARŞİVİ
GAZETEMİZ
Tüm Anketler
Web sitemize nasıl ulaştınız?
ŞANS OYUNLARI
BİZİ TAKİP EDİN
  • YUKARI