WELG | 20 Kasım, Birleşmiş Milletler’in (BM) 1989 yılında aldığı kararla "Dünya Çocuk Hakları Günü" olarak kutlanıyor. Bu günün amacı, dünya genelinde çocukların karşı karşıya kaldıkları hak ihlallerini gündeme taşımak. BM Genel Kurulu’nun imzaladığı ve 54 maddeden oluşan Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, eğitim, sağlık hizmetlerine erişim, yaşama ve gelişme, istismar ve sömürüye karşı korunma gibi çocuk haklarını güvence altına alıyor. Türkiye ise bu sözleşmeyi 27 Ocak 1995'te yürürlüğe koydu. Ancak aradan geçen 29 yılda çocuk haklarının korunması konusunda hala ciddi sorunlar yaşanıyor.

Çocuk İşçiliği ve Ölümler Alarm Veriyor

İş Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG Meclisi) verilerine göre, son 11 yılda en az 695 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. 2023 yılı raporlarına göre, mesleki eğitim kapsamında çalışan ve ölen çocuk işçilerin sayısı dikkat çekici seviyede. İSİG Meclisi’nin verileri, çocukların güvensiz çalışma koşullarında tehlikelerle karşı karşıya kaldığını ortaya koyuyor.

Cezaevlerindeki Çocuklar ve Eğitimden Yoksunluk

Adalet Bakanlığı'nın verilerine göre, Türkiye’de cezaevlerinde “suça sürüklenen” 3 bin 532 çocuk bulunuyor. Bunların bin 48'i hükümlü, 2 bin 484'ü ise tutuklu. Ayrıca 0-6 yaş grubundaki 759 çocuk anneleriyle birlikte cezaevlerinde kalıyor. Eğitim Reformu Girişimi (ERG) 2024 yılı raporuna göre ise, zorunlu eğitim çağındaki yaklaşık 612 bin 814 çocuk eğitim dışında kalmış durumda.

Yoksulluk ve İstismar Oranları Yükseliyor

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) verilerine göre, 0-17 yaş arasındaki 7,03 milyon çocuk yoksulluk içinde yaşıyor ve bunların 2 milyonu derin yoksulluk çekiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre 2023 yılında cinsel istismar nedeniyle şikayette bulunan çocukların oranı yüzde 12’ye yaklaştı ve bu dosyaların yüzde 34’ünde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildi. 2013'te bu oran yüzde 21'di.

Uzmanlardan Çağrı: “Çocuk Bakanlığı Kurulmalı”

Saadet Öğretmen Çocuk İstismarı İle Mücadele Derneği'nden (UCİM) Yeşim Aydın Sağra, çocukların şiddet ve ihmale maruz kalmaya devam ettiğini belirterek, "Artık çocuk politikaları geliştirmeliyiz ve bir Çocuk Bakanlığı kurulmalı" dedi. Sağra, güçlü bir çocuk adalet sisteminin gerekliliğine dikkat çekti.

MESEM’ler ve Çocuk İşçiliği

Eğitim İş Genel Başkanı Kadem Özbay, Mesleki Eğitim Merkezleri’nin (MESEM) çocuk işçiliğinin yasallaştırılmış bir biçimi olduğunu belirtti. “MESEM'ler derhal kaldırılmalı ve çocuk işçiliğine karşı etkin denetimler yapılmalı” diyen Özbay, her çocuğun güvenli bir ortamda eğitim alma hakkına sahip olduğunu vurguladı.

“Çocuk Yoksulluğu Alarm Veriyor”

Kent yoksulluğu üzerine çalışmalar yapan insan hakları aktivisti Hacer Foggo, Türkiye’nin çocuk yoksulluğunda OECD ülkeleri arasında ikinci sırada olduğunu belirterek, “Çocuk yoksulluğu, gıdaya, barınmaya, eğitime, sağlığa erişememektir,” dedi. Foggo, çocukların yoksulluk içinde büyüyerek yoksulluğu miras alma riskinin yüksek olduğunu vurguladı.

Türkiye’nin çocuk hakları konusunda aldığı yol, BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin gerekliliklerine rağmen hala sınıfta kalmış durumda. Çocukların refahı ve hakları için daha güçlü politikalar ve koruyucu önlemler gerekiyor.

@welgmedya.com